DÜNÜ HATIRLAMADAN, NE ATATÜRK'Ü NE DE CUMHURİYETİ ANLARIZ.
1. Dünya savaşı; 28 Haziran 1914'te başlayıp 11 Kasım 1918'e kadar sürdü.Savaşın sonunda; Osmanlı Devleti, Avusturya Macaristan İmparatorluğu, Rus Çarlığı, Alman İmparatorluğu yıkılmıştır.
ARKASINDAN MONDROS ATEŞKES ANLAŞMASI İMZALANMIŞTIR. (30 EKİM 1918)
Yer LİMMİ ADASININ MONDROS LİMANIDIR ve bu anlaşma 25 maddeden oluşur. Bu anlaşmanın başında, Osmanlı Devleti adına, Bahriye Nazır RAUF ORBAY bey başkanlığında bir heyet katılır. Bu anlaşmanın en önemli maddesi, 7. ve 24. maddeleridir. Nedir bu maddeler? 7.Madde: OSMANLI DEVLETİ TOPRAKLARININ İTİLAF DEVLETLERİNİN (FRANSA, İTALYA, İNGİLTERE) İŞGALİNE. 24. Madde: İleride kurulacak Ermeni Devletine zemin hazırlanacak, DER!...
ATATÜRK BU ANLAŞMA İLE İLGİLİ BAKIN NE DER.
'' Osmanlı hükümeti bu anlaşma ile kendini kayıtsız şartsız düşmanlara teslim etmeye muvafakat etmiştir. Yalnızca muvafakat etmiş değil, düşmanların memleketi istilası için onlara muaveneti (YARDIMI)' de vaad etmiştir. Bu anlaşma olduğu gibi tatbik edildiği takdirde memleketin baştan nihayetine kadar işgal ve istilaya maruz olacağı şüphesizdir.''
MONDROS ATEŞKES ANLAŞMASINDAN HEMEN SONRA İTİLAF DEVLETLERİ, 7. MADDEYİ BAHANE EDEREK OSMANLI TOPRAKLARINI İŞGAL ETMEYE BAŞLAMIŞTIR. NİHAYET! İNGİLİZLER:
3 Kasım 1918'de, Musul ve İskenderun'a girdiler. Daha sonra URFA, ANTEP, MARAŞ VE ADANA'YI İŞGAL ETTİLER, İtilaf devletleri kendi aralarında yaptıkları anlaşma gereği, buraları Fransızlara verdiler. Ayrıca İngilizler, Samsun, Merzifon, İstanbul, Çanakkale, İzmit ve Eskişehir'e asker çıkarttılar.
İTALYANLAR; Aydın'ın güneyinden itibaren Muğla, Antalya, Konya'yı işgal ettiler. Ülkenin her tarafında düzensizlik ve kargaşa hakim oldu.
10 AĞUSTOS 1920 SEVR ANLAŞMASI İLE DE, OSMANLI DEVLETİNİN SINIRLARI; Zonguldak, Kastamonu, Sinop, Samsun, Tokat, Kayseri, Nevşehir ve Ankara İlleri ile sınırlı kalıyordu.
Osmanlı Devleti 1913 yılına 180 bin kilometrekaresi Avrupa'da (Avrupa-i Osmaniye), 1 milyon 800 bin kilometrekaresi Asya'da (Asya-i Osmaniye) ve 3 milyon kilometrekaresi Afrika'da (Afrika-i Osmaniye) olmak üzere, Osmanlı Devleti'nin yüzölçümü yaklaşık toplam 4 milyon 980 bin kilometrekare idi. Bu yüzölçümü ile savaşa başladı. Ancak Birinci Dünya Savaşı sonucu Osmanlı Devleti'nin yüzölçümü 480.000 km kareye düşmüştür.
A''SEVR ANTLAŞMASI nedir ''
Paris yakınlarında bir kasaba. Buradaki anlaşma için; 22 Temmuz 1920 'de Yıldız sarayında Padişah VAHDETTİN başkanlığında saltanat şurası toplandı. Bu toplantıda Padişah ve hükümet adına, RIZA TEVFİK PAŞA, BAĞDATLI HADİ PAŞA VE BERN ELÇİSİ REŞAT HALİS'ten oluşan bir heyetin Paris'e gönderilmesi kararı alındı. 10 Ağustos 1920'de SEVR'de bu anlaşma, Osmanlı delegeleri tarafından imzalandı.
Sevr Antlaşması'nda Bulunan Devletler - Antlaşmanın Tarafları
Birinci Dünya Savaşı sonrasında İtilaf devletlerinin Osmanlı topraklarını paylaşmak istemesi üzerine dayattığı Sevr Barış Antlaşmasında birçok devlet yer aldı. Sevr Antlaşması tarafları arasında Osmanlı Devleti, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Belçika, Ermenistan, Yunanistan, Polonya, Hicaz, Romanya, Çekoslovakya ve Sırp-Hırvat-Sloven Devleti.
İTİLAF DEVLETLERİNİN OSMANLI İLE SEVR ANTLAŞMASINI GECİKTİREN ETKENLER
1- İtilaf Devletlerinin Osmanlı topraklarını nasıl bölüşeceklerini bilemediler.
2- İzmir'in Yunanlılara verilmesinden hemen sonra İngiltere ve İtalya arasında çıkan anlaşmazlık.
3-Türk milletinin işgal kuvvetlerine gösterdiği tepkiler.
4- Birinci Dünya Savaşı sırasında ise itilaf devletleri arasında gizli bir antlaşma yapıldı. Bu gizli antlaşmaya göre boğazlar ve çevresini Doğu Rusya'ya verilmişti. Fakat Rusya savaştan çekildikten sonra itilaf devletine cephesini aldı.
Bu sebeplerden ötürü barış anlaşmasının imzalanması gecikti. Fakat daha sonra TBMM'nin açılması ile antlaşma tekrar hızlandırıldı. Hazırlanan antlaşmanın metni ise İtalya'nın San Remo kentinde yapılan konferansta tam olarak belli oldu. İtilaf Devletleri şartlarını Osmanlı devletine iletti ve daha sonrasında Osmanlı Devleti'ni Paris'te yapılan barış konferansına davet ettiler. 22 Nisan 1920
Sevr Antlaşmasını imzalayan Osmanlı heyeti:
Rıza Tevfik, Damat Ferid Paşa, Hadi Paşa ve Reşid Halis.
Gerçekten çok ağır bir antlaşma taslağı hazırlanmıştı ve konferansa katılan Osmanlı heyeti antlaşma şartlarını görünce gerçekten de çok şaşırdılar ve bu durum karşısında oldukça sinirlendiler. Antlaşmanın şartlarına itiraz ettiler fakat İtilaf devletleri antlaşmanın şartlarını değiştirmeyi asla kabul etmediler.
Osmanlı Devleti'ni barış antlaşmasını zorla imzalatmak için:
1-Yunanlılar; Bursa, Balıkesir ve Edirne'yi işgal etti.
2-İngilizler; Bandırma ve Mudanya'ya asker çıkardı.
Bu yüzden Osmanlı Devleti antlaşmayı zorda olsa kabul etti. Paris'e gönderilen Osmanlı Heyeti Sevr Antlaşması'nı imzaladı (10 Ağustos 1920).
SEVR ANTLAŞMASI'NIN ÖNEMLİ MADDELERİ
1.Sınırlar (madde 27-36): Edirne ve Kırklareli dahil olmak üzere Trakya'nın büyük bölümü Yunanistan'a, Ceyhan, Antep, Urfa, Mardin ve Cizre kent merkezleri Suriye'ye bırakılacak, İstanbul Osmanlı Devleti'nin başkenti olarak kalacak;
2.Boğazlar (madde 37-61): İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi silahtan arındırılacak, savaş ve barış zamanında bütün devletlerin gemilerine açık olacak; Boğazlar'da deniz trafiği on ülkeden oluşan uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecek; komisyon gerekli gördüğü zaman Müttefik Devletler'in donanmalarını yardıma çağırabilecek;
3.Kürt Bölgesi (madde 62-64): İngiliz, Fransız ve İtalyan temsilcilerinden oluşan bir komisyon Fırat'ın doğusundaki Kürt vilayetlerinde bir yerel yönetim düzeni kuracak; bir yıl sonra Kürtler dilerse Milletler Cemiyeti'ne bağımsızlık için başvurabilecek
4.İzmir (madde 65-83): Yaklaşık olarak bugünkü İzmir ili ile sınırlı alanda Osmanlı İmparatorluğu egemenlik haklarının kullanımını beş yıl süre ile Yunanistan'a bırakacak; bu sürenin sonunda bölgenin Osmanlı veya Yunanistan'a katılması için plebisit yapılacak;
5.Ermenistan (madde 88-93): Osmanlı Ermenistan Cumhuriyeti'ni tanıyacak; Türk-Ermeni sınırını hakem sıfatıyla ABD Başkanı belirleyecek (Başkan Wilson 22 Kasım 1920'de verdiği
kararla Trabzon, Erzurum, Van ve Bitlis illerini Ermenistan'a verdi.)
6. Arap ülkeleri ve Adalar (madde 94-122): Osmanlı savaşta veya daha önce kaybettiği Arap ülkeleri, Kıbrıs ve Ege Adaları üzerinde hiçbir hak iddia etmeyecek;
7.Azınlık Hakları (madde 140-151): Osmanlı din ve dil ayrımı gözetmeksizin tüm vatandaşlarına eşit haklar verecek, tehcir edilen gayrimüslimlerin malları iade edilecek, azınlıklar her seviyede okul ve dini kurumlar kurmakta serbest olacak, Osmanlı'nın bu konulardaki uygulamaları gerekirse Müttefik Devletler tarafından denetlenecek;
8.Askeri Konular (madde 152-207): Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri kuvveti, 15.000'i jandarma olmak üzere 55.000 personelle sınırlı olacak, Türk donanması tasfiye edilecek, Marmara Bölgesi'nde askeri tesis bulunduramayacak, askerlik gönüllü ve paralı olacak, azınlıklar orduya katılabilecek, ordu ve jandarma Müttefik Kontrol Komisyonu tarafından denetlenecek;
9.Savaş Suçları (madde 226-230): Savaş döneminde katliam ve tehcir suçları işlemekle suçlananlar yargılanacak;
10.Borçlar ve Savaş Tazminatı (madde 231-260): Osmanlı İmparatorluğu'nun mali durumundan ötürü savaş tazminatı istenmeyecek, Türkiye'nin Almanya ve müttefiklerine olan borçları silinecek; ancak Türk maliyesi müttefikler arası mali komisyonun denetimine alınacak;
11.Kapitülasyonlar (madde 260-268): Osmanlı'nın 1914'te tek taraflı olarak fesh ettiği kapitülasyonlar müttefik devletler vatandaşları lehine yeniden kurulacak;
12.Ticaret ve Özel Hukuk (269-414): Türk hukuku ve idari düzeni hemen her alanda Müttefikler tarafından belirlenen kurallara uygun hale getirilecek; sivil deniz ve demiryolu trafiği Müttefik devletlerarasında yapılan işbölümü çerçevesinde yönetilecek; iş ve işçi hakları düzenlenecek.
Sevr Antlaşması'nın Önemi Nedir?
1- Osmanlı Devleti'nin son olarak imzaladığı antlaşmadır.
2- Mebuslar Meclisinin onayından asla geçmediği için hukuken geçersiz antlaşmadır.
3- Misak-ı Milli'ye aykırı olması ve Türk milletinin bağımsızlığını tamamen ortadan kaldıran anlaşma olduğu için TBMM tarafından tanınmamış bir anlaşma olarak kalmıştır.
4- Türk halkı bu antlaşmaya asla onay vermeyip düşmanıyla savaşa girerek topraklarındaki işgalcileri Anadolu topraklarından atmışlardır.
5- Sevr Antlaşması, imzalandığı halde hiçbir zaman yürürlüğe girmemiştir.
6- Osmanlı Devleti böylelikle son bulmuştur.
ŞİMDİ SORUYORUM?
1- Atatürk'ün ne olduğunu, ne yaptığını hatırladık mı?
2- Cumhuriyetin nasıl kurulduğunu ve önemini hatırladık mı?
KAYNAK :
|
