Dünya Sağlık Örgütüne göre: "Sağlık; bedensel, ruhsal ve sosyal olarak tam bir iyilik halidir." Freud'a göre ruh sağlığı sevmek ve çalışmak olarak tanımlanır. Ruh sağlığı iyi olan bireylerin genel özellikleri:



1- Kendini ve çevreyi gerçekçi bir biçimde algılayabilen ve değerlendirebilen, kendine güvenen, saygı duyan ve seven ve kendisi ile barışık olan,

2- Aynı şekilde başkalarını da anlayabilen, seven ve sayan, çevresine gerçekçi biçimde güvenen, kişiler arası ilişkilerden doğum sağlayabilen, gerektiğinde onlara ilişkin sorumluluklar yüklenebilen,

3- Yaşadığı toplumun kültürel, sosyal ve ekonomik normlarına uyabilen, uymadığında çevreyi rahatsız etmeden bunu çözmeyi başarabilen,

4- Yaşama hevesi ile yaratıcı olabilen, kendisi için uygun planlamalar yapan, uygun amaçlar belirleyen, onlara esnek olarak eğilebilen,

5- Başarısızlıklarını, düş kırıklılklarını yani sınırlı yetilerini olumlu biçimde kabul edebilen, problemlerini çözümleyebilen,

6- Değişen durumları değerlendirebilen, yani seçenekler sunabilen, kendisi ve çevresi için en yararlıyı seçip uygulayabilen,

7- Yeniliklere açık olan, farlılıkları anlayışla karşılayan, esneklik ve saygı gösterebilen,

8- Gerektiğinde çevreyi biçimlendiren, biçimlenmiş çevreye uyum sağlayabilen,

9- Tutum ve davranış eylemleri ile kendisine ve çevresine rahatsızlık değil huzur ve neşe verebilen,

10- Karşı cinsle anlaşmada saygı ve sevgiye dayanabilen; heteroseksüel ilişki kurup onu sürdüren, kendisine ve eşine doyum sağlayabilen,

11- Güncel olaylardan zevk alabilen, yaptığından tat alan; gerektiğinde üzülebilen, sevinebilen,

12- Uygun yer ve zamanda gereken kişilere bilgi, duygu, düşünce, inanç ve tutumlarını akatarabilen bireyler ruhsal açıdan sağlıklıdır.

Kavrayışta, sevgide, çalışmada, başarmada ve eğlenmede yeterli olan kişi ruh sağlığı iyi olan kişidir.

Ruhsal yönden sağlıklı yaşama yollarını geliştiren, ruhsal problemleri oluşmadan önleme yollarını gösteren bilgi koluna "Koruyucu Ruh Sağlığı", ruh hastalıklarının nedenleri, belirtileri, çeşitleri ve tedavisiyle uğraşan bilim dalına da "Psikiyatri" denir. Psikiyatristler; 6 yıllık tıp fakültesini bitirdikten sonra 5 yıl ruh sağlığı ve hastalıkları alanında uzmanlık eğitimi görürüler. İlaç yazma yetkileri vardır. Psikologlar; 4 yıllık psikoloji bölümü mezunudurlar ve ilaç yazma yetkileri yoktur.

Ruhsal durum ve beden bir bütündür ve iç içe geçmiştir. Örneğin utandığımızda yüzümüz kızarır, heyecanlanınca kalbimiz hızlı çarpar. Birçok ruh hastalığında bedensel hastalıklarda olduğu gibi ağrı, uyuşma, halsizlik, kasılma, felç, körlük gibi belirtiler görülebilir.

Yaşam Dönemlerine Göre Ruh Sağlığıyla İlişkili Sorun Alanları:

• Doğum öncesi, Doğum, Doğum sonrası dönemi
• Okul öncesi ve Okul çağı
• Gençlik dönemi
• Yetişkinlik dönemi
• Yaşlılık dönemi
• Doğum Öncesi, Doğum, Doğum Sonrası Dönemi

Akraba evliliklerinden kaynaklanan genetik sorunlar nedeniyle şizofreni ve madde bağımlılığı gibi bozukluklara yakalanma riski artar. Doğum öncesi ve sonrasında beslenme yetersizlikleri, bilgisizlik ve fakirlikten dolayı oluşan enfeksiyonlar sonucu zeka geriliği ve epilepsi gibi hastalıklar sık görülür.

Okul Öncesi ve Okul Çağı

Aile içi, yuva ve okuldaki yetiştirme ile eğitim kusurları çoçuk ruh sağlığı için önemli sorun alanlarıdır.

Gençlik Dönemi

Niteliksiz eğitim koşulları, gelecek kaygısı, spor alanlarının ve serbest zaman etkinliklerinin kısıtlılığı gençler için önemli stres kaynaklarıdır.

Yetişkinlik Dönemi

Ekonomik sorunlar, iş olanaksızlıkları ve sosyal güvence eksiklikleri olumsuz etkiler oluşturur.

Yaşlılık Dönemi

Yaşlı nüfusun hızla artması, aile içi değersizlik ve yük olma kaygıları ve bakım-beslenme sorunları sayılabilir.

RUH HASTALIKLARINDA DAMGALANMA (YAFTALANMA, ETİKETLENME, STİGMATİZASYON) SORUNU

Damgalanma; bir kişiye gerçeğe dayanmaksızın adını kötüye çıkaran utanç verici bir özellik yüklenmesi olarak tanımlanır. Stigma sözcüğü eski Yunancada bir suçlunun suçluluğunu ya da kölenin köleliğini tanınır kılmak ve toplumda alçaltmak için kızgın demirle dağlamaktır. Ruhsal bozukluklar damgalanmaya ilişkin tüm olumsuzluklara en üst düzeyde maruz kalınan rahatsızlıklardır. Damgalanmanın hasta ve ailesi üzerinde oluşturduğu yükler, başarılı bir ruhsal hastalık tedavisi önündeki en önemli engelleri oluşturur.

Toplumda her dört kişiden birinde ruhsal sıkıntı belirtileri, her 6-7 kişiden birinde de ruh hastalığı bulunduğu bildirilmektedir. Ruh hastalıkları bireye, aile ve topluma en çok acı veren rahatsızlıkları kapsar. İnsan yetisini ve gücünü ağır derecede ve uzun süre azaltması nedeniyle büyük ekonomik kayıplara neden olur.