Kimyasal Değişmelerde Madde kimliği değişikliği deneyi
DENEY
DERS: Fen ve Teknoloji
SINIF: 6 Sınıf
ÜNİTE: Maddenin Tanecikli Yapısı
KONU: Fiziksel ve Kimyasal Değişim
ETKİNLİK TÜRÜ: Laboratuar içi etkinlik
DENEYİN ADI: Ne İdi Ne Oldu?
KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLER: Kâğıt, kibrit, mum, limon, yemek sodası (kabartma tozu), sirke, patates-elma, süt, yumurta ve bıçak
KAZANIMLAR:
31: Maddenin sadece görünümünün değiştiği olaylara örnek verir(BSB–6, 8 )
32: Bir maddenin değişerek başka bir maddeye maddelere dönüştüğü olaylara örnekler verir(BSB–6, 8)
33: Fiziksel değişimlerde değişen maddenin kimlik değiştirmediğini vurgular (BSB–6, 8; TD–2) 34: Kimyasal değişimlerde madde kimliğinin değiştiğini fark eder (BSB–6 9)
ETKİNLİK ÖNCESİ SORULAR:
1- Mumun, kibritin, kâğıdın yanması sonucunda kimyasal değişim mi, fiziksel değişimi gerçekleşir? Bunu nasıl anlarız?
Fiziksel değişim gerçekleşmez Mum ve kağıt siyahlaştı
2- Mumun erimesi kimyasal bir değişim midir?
Fiziksel bir değişimdir
3- Süt ekşidiği zaman neden annelerimiz sütü döker, neden içilmez?
Tadı bozulur
4- Annelerimiz keke neden kabartma tozu koyar?
Büyümeleri için kabartma tozu koyarlar
5- Meyve tabağımızdaki elmalar bir süre sonra neden kararır?
Bozuldukları için kararırlar
DENEYİN YAPILIŞI:
1- Aşağıda verilen örnek çizelge deftere çizilir
Maddenin
Adı
Maddenin
Özellikleri
Uygulanacak işlem
Gözlemlenen
Değişim
Son
Durum
İlk durum ile
Son durumun
Karşılaştırılması
Kâğıt
Katı
Tamamını yakalım
Yandı
Kül oldu
Katı olan kâğıt, yanarak ısı, ışık ve gaz çıkışıyla kül oldu
Kibrit
Katı
Yarısına kadar yakalım
Yandı
Yarısı kül oldu yarısı kaldı
Katı olan kibrit, yanarak ısı, ışık ve gaz çıkışıyla kül oldu
Mum
Katı
Yakalım
Yandı
İpi yandı, mum eridi
İp yanarak ısı, ışık ve gaz çıkışı oldu, mum eriyerek fiz Öz gösterdi
Süt
Sıvı
Sirke ekleyelim
Rengi ve tadı değişti
Ekşidi ve sarımtırak renk aldı
Tadı önceki haline göre ekşi bir hal aldı
Yemek sodası
Katı
Sirke damlatalım
Tepkimeye girdi
Soda sirke ile tepkimeye girdi, tuz ve su oluştu
Soda eridi
Patates veya elma dilimleri
Katı
Bir süre bekletelim
Karardı
Karadı ve eski özelliğini kaybetti
Patates kimyasal bir değişim göstererek karadı
Çay
Sıvı
Limon sıkalım
Rengi ve tadı değişti
Çayın rengini bulanık bir hale getirdi
Çayın önceki tadı ve rengi değişti
Yumurta
Katı
Sirke içinde üç gün bekletelim
Yumuşadı
Kabuk yumuşadı
Yumurtanın yapısı bozuldu ve eski halini kaybetti
2- Çizelgenin ilk iki sütununa maddelerin adı ve özellikleri yazılır
3- Sütunlar etkinlik yapılırken sırası geldikçe doldurulur
4-Örnek maddelerden kâğıt, kibrit ve mum çizelgede verilen şekilde yakılır ve meydana gelen değişimler gözlemlenir Gözlemler çizelgeye kaydedilir
Bu maddelerin yanmadan önceki ve yandıktan sonraki durumlarını karşılaştırıp defterlere kaydedilir
5- Süt, yemek sodası, patates-elma dilimleri, çay ve yumurta için çizelgede verilen olaylar gerçekleştirir ve gözlem çizelgeye kaydedilir
DENEYİN SONUCU
Maddelere uygulanan etkinlikler sonucunda maddelerin ilk durumları değişir ve yeni özellikte maddeler oluşur Yanma sonucunda ısı, ışık ve gaz çıkışı gözlemlenir ve maddelerde kimyasal değişimler gerçekleşir Sütün sirke katılarak ekşimesi, yemek sodasının sirkeyle verdiği tepkime, patates veya elma dilimlerinin zamanla kararması vb etkinlikler sonucunda maddelerde eski haline dönüşümü imkânsız olaylar meydana gelir
Maddelerin kimliklerinin değiştiği bu olaylar kimyasal değişimlerdir
NELER ÖĞRENDİK?
Yanma, ekşime, çürüme vb olayların maddeler üzerinde kimyasal değişimler oluşturduğunu ve kimyasal değişime uğrayan maddelerin fiziksel değişimde olduğu gibi eski haline dönüşemediği öğretilir
YORUMLARINIZ
Bu derste kimyasal değişimlerle fiziksel değişimler arasındaki farklar yaptığımız deneylerle daha açık bir şekilde gözlemlenirBöylece öğrencilerin kavramlar ve kavramlar arasındaki farkları daha iyi algılaması sağlanmış olur Öğrencilerin aradaki farkları ve değişimlerin özelliklerini uygulama yaparak ve gözlemleyerek öğrenmeleri daha kalıcı ve verimli olur Yaptığımız deneyde yanıltıcı unsurların bulunmaması deneyin daha başarılı ve etkili olmasını sağlar
Deneyde kullanılan maddeler hayatımızda büyük oranda bulunduğu için öğrencilerin edindiği bilgi ve kazanımların günlük hayata yorumlanması daha kolay olur Böylelikle karşılaştıkları madde değişimlerini daha kolay ayırt edebilirler Ayrıca maddelerin günlük hayattan seçilmiş olması ve öğrencilerin bunları tanıması deney yapımını daha da kolaylaştırmıştır
|
