Kimyasal Değişmelerde Madde kimliği değişikliği deneyi
DENEY DERS: Fen ve Teknoloji
SINIF: 6 Sınıf
ÜNİTE: Maddenin Tanecikli Yapısı
KONU: Fiziksel ve Kimyasal Değişim
ETKİNLİK TÜRÜ: Laboratuar içi etkinlik
DENEYİN ADI: Ne İdi Ne Oldu?
KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLER: Kâğıt, kibrit, mum, limon, yemek sodası (kabartma tozu), sirke, patates-elma, süt, yumurta ve bıçak
KAZANIMLAR:
31: Maddenin sadece görünümünün değiştiği olaylara örnek verir(BSB–6, 8 ) 32: Bir maddenin değişerek başka bir maddeye maddelere dönüştüğü olaylara örnekler verir(BSB–6, 8) 33: Fiziksel değişimlerde değişen maddenin kimlik değiştirmediğini vurgular (BSB–6, 8; TD–2) 34: Kimyasal değişimlerde madde kimliğinin değiştiğini fark eder (BSB–6 9)
ETKİNLİK ÖNCESİ SORULAR:
1- Mumun, kibritin, kâğıdın yanması sonucunda kimyasal değişim mi, fiziksel değişimi gerçekleşir? Bunu nasıl anlarız? Fiziksel değişim gerçekleşmez Mum ve kağıt siyahlaştı 2- Mumun erimesi kimyasal bir değişim midir? Fiziksel bir değişimdir 3- Süt ekşidiği zaman neden annelerimiz sütü döker, neden içilmez? Tadı bozulur 4- Annelerimiz keke neden kabartma tozu koyar? Büyümeleri için kabartma tozu koyarlar 5- Meyve tabağımızdaki elmalar bir süre sonra neden kararır? Bozuldukları için kararırlar
DENEYİN YAPILIŞI:
1- Aşağıda verilen örnek çizelge deftere çizilir
Maddenin Adı Maddenin Özellikleri Uygulanacak işlem Gözlemlenen Değişim Son Durum İlk durum ile Son durumun Karşılaştırılması Kâğıt Katı Tamamını yakalım Yandı Kül oldu Katı olan kâğıt, yanarak ısı, ışık ve gaz çıkışıyla kül oldu Kibrit Katı Yarısına kadar yakalım Yandı Yarısı kül oldu yarısı kaldı Katı olan kibrit, yanarak ısı, ışık ve gaz çıkışıyla kül oldu Mum Katı Yakalım Yandı İpi yandı, mum eridi İp yanarak ısı, ışık ve gaz çıkışı oldu, mum eriyerek fiz Öz gösterdi Süt Sıvı Sirke ekleyelim Rengi ve tadı değişti Ekşidi ve sarımtırak renk aldı Tadı önceki haline göre ekşi bir hal aldı Yemek sodası Katı Sirke damlatalım Tepkimeye girdi Soda sirke ile tepkimeye girdi, tuz ve su oluştu Soda eridi Patates veya elma dilimleri Katı Bir süre bekletelim Karardı Karadı ve eski özelliğini kaybetti Patates kimyasal bir değişim göstererek karadı Çay Sıvı Limon sıkalım Rengi ve tadı değişti Çayın rengini bulanık bir hale getirdi Çayın önceki tadı ve rengi değişti Yumurta Katı Sirke içinde üç gün bekletelim Yumuşadı Kabuk yumuşadı Yumurtanın yapısı bozuldu ve eski halini kaybetti
2- Çizelgenin ilk iki sütununa maddelerin adı ve özellikleri yazılır 3- Sütunlar etkinlik yapılırken sırası geldikçe doldurulur 4-Örnek maddelerden kâğıt, kibrit ve mum çizelgede verilen şekilde yakılır ve meydana gelen değişimler gözlemlenir Gözlemler çizelgeye kaydedilir Bu maddelerin yanmadan önceki ve yandıktan sonraki durumlarını karşılaştırıp defterlere kaydedilir 5- Süt, yemek sodası, patates-elma dilimleri, çay ve yumurta için çizelgede verilen olaylar gerçekleştirir ve gözlem çizelgeye kaydedilir
DENEYİN SONUCU
Maddelere uygulanan etkinlikler sonucunda maddelerin ilk durumları değişir ve yeni özellikte maddeler oluşur Yanma sonucunda ısı, ışık ve gaz çıkışı gözlemlenir ve maddelerde kimyasal değişimler gerçekleşir Sütün sirke katılarak ekşimesi, yemek sodasının sirkeyle verdiği tepkime, patates veya elma dilimlerinin zamanla kararması vb etkinlikler sonucunda maddelerde eski haline dönüşümü imkânsız olaylar meydana gelir Maddelerin kimliklerinin değiştiği bu olaylar kimyasal değişimlerdir
NELER ÖĞRENDİK?
Yanma, ekşime, çürüme vb olayların maddeler üzerinde kimyasal değişimler oluşturduğunu ve kimyasal değişime uğrayan maddelerin fiziksel değişimde olduğu gibi eski haline dönüşemediği öğretilir
YORUMLARINIZ
Bu derste kimyasal değişimlerle fiziksel değişimler arasındaki farklar yaptığımız deneylerle daha açık bir şekilde gözlemlenirBöylece öğrencilerin kavramlar ve kavramlar arasındaki farkları daha iyi algılaması sağlanmış olur Öğrencilerin aradaki farkları ve değişimlerin özelliklerini uygulama yaparak ve gözlemleyerek öğrenmeleri daha kalıcı ve verimli olur Yaptığımız deneyde yanıltıcı unsurların bulunmaması deneyin daha başarılı ve etkili olmasını sağlar
Deneyde kullanılan maddeler hayatımızda büyük oranda bulunduğu için öğrencilerin edindiği bilgi ve kazanımların günlük hayata yorumlanması daha kolay olur Böylelikle karşılaştıkları madde değişimlerini daha kolay ayırt edebilirler Ayrıca maddelerin günlük hayattan seçilmiş olması ve öğrencilerin bunları tanıması deney yapımını daha da kolaylaştırmıştır
|