Astigmatlar hem uzaktaki hem de yakındaki cisimleri net göremezler.
Astigmat gözün kırıcı ortamlarında özellikle korneada kırma kusurunun tüm meridyenlerde aynı olmayıp bazı eksenlerin daha kırıcı bazı eksenlerin de daha az kırıcı olması durumudur. Kelime anlamı "noktasızlık" demektir ve bir noktayı nokta şeklinde görememe dağınık ve saçılmış şekilde görmek demektir.
Astigmat türleri nelerdir?
Düzenli astigmatın miyop, hipermetrop ve mix tipleri vardır. Bu gruba giren astigmatlar genellikle kalıtsal olarak oluşur. Astigmat olan gözde bozuk olan görüntü tamamen retina (sinir tabaka) önünde kalıyorsa miyop astigmat, tamamen sinir tabakanın arkasına düşüyorsa hipermetrop astigmat, görüntünün bir kısmı retina önünde, bir kısmı retina arkasında oluşuyorsa mix astigmat olarak adlandırılır.
Düzensiz astigmatlar korneada iltihap sonrası, ülser, kornea yaralanmaları sonucunda oluşabilir. Eğer düzensiz astigmat varlığında edinsel (sonrada oluşan) bir neden bulunmuyorsa kornea incelmesiyle seyreden keratokonus hastalığının bir belirtisi olabilir. Keratokonus hastalığının erken tespiti ve tedavisi oldukça önemlidir. İleri dönemlerde ancak kornea nakli uygulanarak tedavi edilebilir.
Astigmat belirtileri nelerdir?
Baş ve göz çevresinde ağrı, bulanık görme, gölgeli veya çift görme, sık arpacık oluşması, uzun süren kirpik dibi iltihabı gibi belirtiler astigmat bulgusu olabilir. Astigmat gözlük, kontak lens veya refraktif cerrahi ile düzeltilmediği taktirde göz çevresindeki ağrı, baş ağrısı gibi şikayetlerin iyileştirilmesi mümkün olamaz.
Astigmat göz tembelliği yapar mı?
Erken yaşlarda ve bir gözde daha fazla hipermetrop veya mix astigmat olduğu durumlarda göz tembelliğine neden olabilir. Çocuklarda (2-4 yaş arasında) tespit edilir ve gözlük kullanılarak tedavi edilirse göz tembelliği önlenmiş olur. Çocukta çok yüksek numaralar olsa bile gözünün önüne uygun numarayı koyduğumuzda tam ve kusursuz görür, astigmatlı gözlüğe alışmaları daha kolaydır. Ancak göz kusuru tedavi edilmediği için göz tembelliği gelişmişse hiçbir zaman tam görmesini sağlayamayız. Bu nedenle erken tanı ve tedavi astigmat içinde çok önemlidir.
Astigmat gözlüğüne alışmak neden zordur?
Astigmatı olan hastaların gözlük kullanmaya daha zor alışması, kırma kusuruna oluşan uyumun gözlükle bu kusur ortadan kaldırıldığında bir süre daha devam etmesidir. Bu nedenle astigmatlı camlara alışmak daha zordur ve eğer doktorunuz bu tür bir gözlük önermişse sürekli kullanarak alışmak, bir gün takıp, bir gün takmayarak rahatsızlık çekmeye göre çok daha kolaydır. Genellikle hastalar gözlüklerine 1-2 haftada alışmaktadırlar.
Astigmatı olan göz için gerçek derecesinde gözlük vermek kişi geç yaşlarda doktora başvurmuşsa mümkün olamayabilir. Böyle durumlarda gözlüğün kullanılabilirliğini artırmak için astigmat derecesi biraz daha düşük tutulabilir. Aksi halde kişi gözlüğü taktığında baş dönmesi, bulantı hissi, boşluğa düşecekmiş gibi, bastığı zemini yamuk ve yükselmiş gibi hissettiğini söyler. Böyle bir gözlükle merdivenden düşme, kaza yapma ihtimali fazladır.
Astigmatlar için gözlük haricinde diğer tedaviler nelerdir?
Astigmatlar gözlük kullanmak haricinde astigmatın derecesine göre torik yumuşak kontak lens, gaz geçirgen sert kontak lens, astimatik keratotomi, wavefront LASİK, kornea nakli(düzensiz skarlı tiplerinde) gibi değişik tedavi şekillerinden de fayda görebilir.
Astigmatlar için uygulanan lazer tedavilerinde de başarı oranları hızla yükselmiştir. Halen başarının en iyi olduğu grup sadece miyop olanlardır. Hipermetrop ve mix astigmat türlerinde başarı (lazer tedavi sonrası derece kalması) oranları %90-95 'lere gerilemektedir. Hangi astigmatlı gözlere lazer uygulanabileceğine detaylı bir göz muayenesi, kornea kalınlığı, astigmatın tipi,uygulanacak kişinin yaşı, eşlik eden bir hastalığın olup olmadığından sonra karar verilebilir.
Op.Dr. Hakan Akalan
|
