İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Başar Bilgiç, Alzheimer'ı önlemek için oynanan söz oyunlarının sanıldığı üzere fazlaca da faydalı olmadığını, refleksi zorlayan yahut strateji gerektiren oyunların beyinde yeni temaslar kurmakta epey daha faydalı olduğunun çalışmalarla kanıtlandığını kaydetti.
Bunamanın en sık rastlanan tipi olan Alzheimer hastalığı, yalnızca hastaları değil, yakınlarını da ilgilendiren çok kıymetli bir halk sıhhati sorunu. Türkiye'de yaklaşık 700 bin kişi, Alzheimer hastalığı ile çaba ediyor.
21 Eylül Dünya Alzheimer Günü niçiniyle "Alzheimer farkındalığı" için değerli bilgiler veren uzmanlar, hastalığın teşhis ve tedavisiyle ilgili yeni gelişmeleri de anlattı.
İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Başar Bilgiç ve Doç. Dr. Bedia Samancı, yalnızca yaşlılık hastalığı olarak görülen Alzheimer'ın, 50'li yaşlarda da ortaya çıkabileceğini vurgulayarak riskli kümelerde Alzheimer'ı geciktirecek stratejileri anlattı.
Prof. Dr. Bilgiç, Alzheimer'ın bir beyin hastalığı olduğunu vurgulayarak "Beyin hücrelerinin kaybıyla, beyin dokusunun azalması ile giden bir hastalık. Ekseriyetle 65 yaş daha sonrası görülse de 65 yaştan evvel de başlayabiliyor. Bilhassa 50'li yaşlarda, 40'lı yaşlarda da hastalık başlangıcını nazaranbiliyoruz. Bunama, yani demans ile karıştırılabiliyor. halbuki Alzheimer, demansa yol açan hastalıklardan yalnızca birisi. Örneğin kimi vakit B12 eksikliği ya da guatr hastalıkları bile demansa yani bunamaya yol açabilir. Bu ikisi karıştırılmamalı" dedi.
Kan testinden Alzheimer teşhisi konulabilecek
Teşhis için evvela hasta yakınlarının dinlendiğini ve akabinde hastada birtakım muayeneler yapıldığını anlatan Prof. Dr. Bilgiç, kesin teşhis için kimi vakit ileri tetkiklerin de gerekli olabileceğini belirterek şu ayrıntıları verdi: "Günümüzde birtakım aktüel gelişmeler de oldu. Artık BOS yerine, kandan da birtakım hususların artıp azalmasına bakılırsa teşhis koyabilir duruma geleceğiz. çabucak hemen klinik kullanıma girmese de yakında kan testi ile Alzheimer tanısı koyabileceğiz."
"Her unutkanlık Alzheimer değil"
Alzheimer'da kesin tedavinin olmadığını fakat hali hazırda kullanılan kimi ilaçlarla hastalığın tesirlerinin azaltılabildiğini, bu sayede hasta ve hasta yakınına daha konforlu bir hayat verilebildiğini kaydeden Prof. Dr. Bilgiç, hangi belirtilerde erken teşhis talihi yakalanabileceğini ise şöyle anlattı: "Erken teşhis, klasik bir Alzheimer hastası için unutkanlıkların başladığı, gözle görünür hale geldiği devirdir. Ancak unutkanlık çabucak hemen günlük hayatı etkilememiştir.
Örneğin hasta bir dediğini tekrar söyleyebiliyor, bir mevzuyu anlatıyor, daha sonrasında unutup yeniden tıpkı mevzuyu anlatabiliyor; bir soru soruyor, yanıt alıyor ancak yanıtı unuttuğu için tıpkı soruyu tekrar yeniden sorabiliyor. Daha da kıymetlisi vakit ortasında bu unutkanlık şikayeti giderek artıyor. Erken teşhis ile hastalığın kuluçka mühletini ilaç tedavileriyle uzatabiliyoruz.
"
"Refleks gerektiren oyunları tercih edin"
En hayli merak edilen konulardan birisinin de sudoku, bulmaca üzere aktifliklerin Alzheimer'a yeterli gelip gelmediği tarafındaki soruların olduğuna değinen Prof. Dr. Bilgiç, sanıldığı üzere söz oyunları halindeki bulmacaların bir süre daha sonra hiç bir yararının olmadığını belirtti ve "Çalışmalar, bilhassa bilgisayar ya da telefonda oynanan kimi oyunların Alzheimer'a faydası olabileceğini gösteriyor. Lakin bu oyunlardan da süratli refleks vermek gereken oyunları seçmek gerekiyor.
Birtakım ani uyaranlar çıkıyor oyunda, onlara basmak olabilir, dokunmak olabilir, kesmek olabilir, iki kez süratlice basmak olabilir... Değerli olan süratli refleks vermeyi sağlayan oyunlar olması. Yeni bir enstrüman çalmak ya da yeni bir lisan öğrenmek de Alzheimer riskini düşürüyor. Tekrar akıllı telefonlardaki lisan öğrenme uygulamalarını da biroldukça hastamıza kimi vakit öneriyoruz.
Ama söz bulma oyunları başlangıçta esirgeyici olsa da muhakkak bir noktadan daha sonra artık otomatiğe, ezbere bağlar hale geldiği için epeyce da faydalı değil. Beyinde yeni irtibatlar kurmayı sağlayacak oyunlar olmalı. Bu da refleks ya da strateji içeren oyunlarla olur ancak
" dedi.
|
