Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, hareketsizlik, zararlı alışkanlıklar, stres derken kansere davetiye çıkaran pek çok neden var. Bazı kanser türleri var ki çok hızlı yayılabiliyor. Ancak gerek teknolojide gerekse tıp dünyasında baş döndürücü gelişme erken teşhiste çok büyük katkı sağlıyor.
Pankreas kanseri
İleri yaş hastalığı olan pankreas kanserinde, sigara ve alkol kullanımı ile fazla kilo çok önemli risk faktörlerini oluşturur. Genellikle hazımsızlık, karın ağrısı, iştahsızlık, kilo kaybı gibi pankreasa özgü olmayan şikayetlerle başlayan pankreas kanseri için önerilen rutin bir tarama yöntemi yok. Ama şüphe duyulduğu durumda fizik muayene ve ultrasonografi ile kişinin değerlendirilmesi gerekir.
Safra yolu kanseri
Hastalık kendisini şişkinlik, iştahsızlık, kilo kaybı, karnın sağ üst kadranında ağrı ve sarılık ile belli eder. Bu şikayetlerle doktora giden kişiye yapılan fizik muayene ve kan testleri hastalık hakkında şüphe uyandırırsa, tanı ultrasonografi veya magnetik rezonans (MR) ile konulur. Rutin bir tarama yöntemi bulunmuyor.
Mide kanseri
Fazla tuzlu yiyenler, A kan grubuna sahip olanlar ve aile öyküsü olanlarda mide kanseri riski artar. Karnın üst tarafında dolgunluk, mide bölgesinde ağrı, halsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybı ile kendini belli eden mide kanserinde tanı endoskopi ile konulur. Bu hastalık için Japonya'da rutin tarama yapılırken, rutin tarama sayesinde mide kanserlerinin büyük kısmı erken evrede saptanır ve tedavi edilebilir.
Yemek borusu kanseri
Yeme güçlüğü, ağrılı yutma ve kilo kaybı ile kendini belli eden yemek borusu kanserinde beslenme alışkanlığı (konservelerdeki nirozaminler, tütsülenmiş et) çok etkili. Çok sıcak yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi ve sigara içimi ile reflü de yemek borusu kanseri riskini artırır. Teşhis endoskopi ile konulur.
Cilt kanseri
Cilt kanserlerinin "malign melanom" denen türü hızlı yayılır. Bu kanser türü için en önemli risk faktörü güneşe ve ultraviyole ışınlarına maruz kalmak. Ciltte yeni bir nevüsün (ben) oluşması, mevcut olanların büyümesi, kenarlarının düzensiz olması, alacalı bir renk halini alması durumunda cilt kanserinden şüphelenilir. Erken tanı, cilt hastalıkları muayenesi ve biyopsi ile konulur.
Akciğer kanseri
Akciğer kanseri en fazla ölüme yol açan kanser türü. Ancak aynı zamanda en fazla önlenebilir kanser türlerinin de başında gelir. Sigara kullanılmamasıyla akciğer kanserlerinin yüzde 90'ı önlenebilir. Hastalık kendisini uzamış öksürük, kanlı balgam, göğüs ağrısı, ses kısıklığı, nefes darlığı ve kilo kaybı ile gösterir. Şikayeti olan kişilerin muayene olmaları, ardından akciğer grafisi veya bilgisayarlı tomografi ile taranmaları gerekir. Hiç şikayeti olmayan ve risk grubunda olan kişiler de (55 yaş üzeri ve 30 paket/yıl sigara içim öyküsü olanlar) düşük doz bilgisayarlı tomografi ile taranarak akciğer kanseri erken teşhis edilebilir.
Beyin tümörü
Baş ağrısı, baş dönmesi, epileptik nöbet, şuur bulanıklığı, kol-bacaklarda güçsüzlük veya felç gelişimi en sık rastlanan belirtiler. Radyasyon dışında bilinen bir risk faktörü bulunmuyor. Tanı, şikayeti olan kişilerin beyin magnetik rezonanslarının çekilmesi ile konulur.
Testis tümörü
Hastalık kendisini testiste şişlik ve ağrı ile gösterir. Teşhis muayene ve ultrasonografi ile konulur. Testis tümörü tedavi şansı yüksek olan bir tümör türü ancak tedavi edilmediği zaman da çok hızlı yayılır. Bu nedenle testiste şişlik veya ağrı fark edildiği anda üroloji uzmanına başvurmak gerekir.
Sarkomlar
Kemik ve yumuşak dokudan kaynaklanan habis tümörler sarkom olarak adlandırılır. Hastalık kendisini şişlik ile belli eder. Şişlik belli bir şekilde olmamakla birlikte vücudun herhangi bir yerinde kas veya iskelet sisteminde gelişebilir. Bu durumda hastaların ortopedi bölümüne başvurmaları gerekir. Bu hastalık için bir takım ailesel geçişli sendromlar ve radyasyon bilinen risk faktörleri arasında yer alır. Tanı muayene ve magnetik rezonans ile konulur. Evrenin erken olması durumunda başarı oranı yüksektir.
Kolorektal kanserler
Bu kanserlerin yüksek dereceli olanları hızlı yayılır. En sık rastlanan belirtileri; kabızlık, makattan kanama, dışkılamada değişiklikler, şişkinlik ve karın ağrısı. İdeal tanı koyma yöntemi ise kolonoskopi. Dışkıda gizli kan taraması, baryumlu kalın bağırsak grafisi veya kolonoskopi ile tarama yapılabilir. 50 yaşını geçen tüm erkek ve kadınların hiç şikayeti olmasa da kolorektal kanserler açısından taranmaları ile bu kanser türü yüzde 90 olasılıkla önlenebilir.
|
