Ağız kokusu biyolojik bir problem olsa da sosyal hayatta derin psikolojik etkilere sahip olabilecek bir rahatsızlıktır. Ağız kokusu genel anlamda hijyen eksikliğinden kaynaklanır diye düşünülmektedir. Fakat bunun farklı sebepleri de olabilmektedir. Bu etkenler geniş bir yelpazeye yayılmaktadır.
Aslında birçok etkeni olan ağız kokusunun en önemli etkenini hijyen eksikliğinden çok biyolojik rahatsızlıklar oluşturur. Solunum yolu rahatsızlıklarından antidepresan ve başka ilaçların kullanımına kadar geniş bir etkilenme alanı vardır. Peki tüm bu etkenler nelerdir, hayatımızı ve sosyal ilişkilerimizi kabusa çevirebilecek ağız kokusunu nasıl engelleyebiliriz? Ağız kokusu giderme için neler yapılmalı, ne gibi önlemler alınmalı?
Ağız Kokusu Nedir?
Tıp dilinde ağız kokusu, halitosis olarak adlandırılır. Günün herhangi bir saatinde, yiyip içtiklerinizden bağımsız ağız kokusu (halitosis) rahatsızlığı çekebilirsiniz. Çoğu kişi sabahları uyandığında ağız kokusunun daha kötü olduğunu söyler. Bunun sebebi aslında sindirim kanalında biriken gazların uyku sırasında tükürük akışının azalmasıyla koku yapmasıdır. Fizyolojik bir durumdur ve bunun büyük bir rahatsızlık olmadığını belirtmeliyiz.
Ancak ağız kokusu çok farklı şekillerde hayatımızı etkileyebilir. Farklı nedenlere dayanabilir. Diş çürükleri, eskimiş diş protezleri, eskimiş kron ve düş köprüleri gibi sebeplerle -yani diş sağlığına bağlı sebeplerle- ağız kokusu sıkıntısı yaşanabilir. Bunlar yanında gömülmüş yirmilik dişten ağız içi yaralara kadar birçok durum halitosis rahatsızlığını doğurabilmektedir. Aynı zamanda sigara kullanımı diş sağlığını etkilediği gibi ağız kokusu problemini de tetiklemektedir.
İlginçtir ki ağız kokusu nedenleri sadece ağız içi etkenler olmayabilir. Solunum kaynaklı rahatsızlıklar, sinüzit ve tonsilit gibi boğaz-burun bölgesindeki rahatsızlıklar da ağız kokusuna sebep olabilmektedir.
Diyabet, gut hastalığı gibi kanın biyokimyasını bozan etkenler bile ağız kokusu rahatsızlığına sebebiyet verebilir. Her şeye rağmen aklımızda bir soru var. Neden ağız kokusu oluşur? Nasıl oluşur?
Ağız kokusu oksijensiz ortamda yaşayan anaerob bakterileri sebebiyle oluşmaktadır. Anaerob bakterileri tükettiğimiz yiyeceklerin artıklarını çözer. İşte bu çözülme sırasında kimyasal olaylardan dolayı sülfür gazı ortaya çıkar. Ortaya çıkan sülfür gazı sebebiyle ağız kokusu yaşarız. Ağız kokusunun temel nedeni budur.
Dil gerisi, düşündüğümüzün aksine daha az oksijensiz bir ortamdır. Özellikle tütün ve tütün ürünleri vücudumuzdaki oksijen oranını azaltır. Dil üzeri pütürlüdür ve bu bakteriler yiyeceklerimizden kalan parçaların dil gerisinde çözünmesiyle bir koku ortaya çıkarır. Tütün ve tütün ürünleri kullananlar için oksijen daha az olduğundan oksijensiz ortamda yaşayan anaerob bakteriler daha fazladır. Böylece bu durumlarda daha fazla ağız kokusu ortaya çıkar.
Uyku sırasında tükürük akışının azaldığından bahsetmiştik. Tükürüğün etkisi burada ortaya çıkıyor diyebiliriz. Tükürük, her ne kadar insanların iğrendiği bir şey olsa da aslında vücuda oksijen taşımak gibi bir görevi vardır.
Uyku sırasında tükürük akışı azaldığından vücut daha az oksijen alır. Anaeroblar ise, dediğimiz gibi oksijensiz ortamda yaşayan bakterilerdir. Bu durum kısaca, onların işlerine gelir ve bu tükürük azalışıyla sabah ağız kokusu yaşanabilir. Sabahları yaşanan ağız kokusu bir iki saatlik bir etkiye sahiptir.
Ağız Kokusu Neden Olur?
Ağız kokusu sebepleri aşağıdaki gibidir:
- Kullanılan bazı ilaçlar -antidepresan, neoplastik ilaçlar-
- A Vitamini ve B12 eksikliği,
- Demir ve çinko eksikliği,
- Kafein, alkol ve tütün kullanımı,
- Vücuttaki oksijeni önemli ölçüde azaltan yaşlılık,
- Bağırsak bakterileri,
- Pankreas rahatsızlığı,
- Reflü
Ağız Kokusu Nasıl Geçer?
Ağız kokusu nasıl giderilir ve ağız kokusu tedavisi için aşağıdaki yöntemleri uygulayabilirsiniz:
- İlk olarak bir hastalıktan kaynaklanıyorsa tedavi sürecine girilmelidir. Ağız sağlığı şakaya gelecek bir konu değildir. Eğer sebebi bulunamadıysa kişinin ağız hijyenine çok dikkat etmesi gerekir. Hijyen alışkanlıkları kazanılmalı ve dişlere iyi bakılmalıdır. Ağız kokusu kesin çözüm için, mutlaka düzenli olarak diş hekimine gitmelisiniz.
- Eğer diş sağlığınıza önem verdiğinizi düşünüyorsanız ve yine de ağız kokusu problemi yaşıyorsanız. Yapmanız gereken en önemli şey ağız bakımınızın tarzını değiştirmek olmalıdır. Diş ipi kullanmıyorsanız kullanmaya başlamalı, doğru fırçalama ve bakım tekniklerini öğrenmelisiniz. Aynı zamanda eskimiş protez, diş köprüsü, dolgu gibi bir durumunuz varsa en azından doktora gidip yeniletmelisiniz.
- Bol bol su tüketmek, ağız sağlığı açısından oldukça önemlidir. Su, oksijen eksikliğini de giderecektir ve yemek artıklarını temizlemesiyle taze bir hava kazanacaksınız.
- Probiyotik bakımından zengin gıdalar, ağız kokusuyla savaşmakta oldukça önemli bir yerde durur.
- Tarçın, bitkisel çaylar, nane ve maydanoz gibi bitkiler; ceviz ve fıstık gibi kuru yemişler ağız kokusunu önlemede faydalıdır.
- Aç kalmayın. Aç kalmak ağız kokusunu etkileyen durumlardan bir tanesidir ve düzenli beslenmenin bu sorunu ortadan kaldırmasa da etkisini azalttığı kanıtlanmış bir gerçektir.
|
