Karayollarındaki trafik nasıl kanun ve yönetmeliklerle düzenlenmişse, denizdeki trafik de uluslararası bir anlaşma olan ve ülkemizde Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü olarak bilinen kurallarla düzenlenmiştir. Uluslararası geçerliliği olan bu kurallar, dünya üzerinde nerede olursanız olun teknenizle emniyetle seyir yapmanızı sağlar. Her teknede bulunması zorunlu olan bu temel döküman, gemilerin emniyetli bir şekilde seyir yapmaları için bulundurması gereken seyir fenerlerini, kullanmaları gereken ses işaretlerini, ve en önemlisi denizdeki teknelerin yol haklarını belirler. Siz de bir tekne kaptanı olarak bu kuralları ezbere bilmeli ve uygulamalısınız. Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü'ne göre bir teknede bulunması gereken seyir fenerleri hakkında bilgi almak için burayı tıklayabilirsiniz. DÇÖT'te belirtilen diğer önemli husus ise manevra kuralları ve birbirlerini gören tekneler arasındaki geçiş üstünlükleridir.D.Ç.Ö.T.'nde yeralan bazı önemli tanımlar ve kurallar aşapıda verilmiştir:Tanımlar (DÇÖT Kural 1-3)"Tekne" sözcüğü: Su üstünde kalkarak seyreden ve deniz uçakları dahil, su üzerinde taşıma aracı olarak kullanılmakta olan veya kullanılmaya elverişli bulunan hertürlü deniz aracını içine alır."Kuvvetle yürütülen tekne" deyimi: Makine ile yürütülen herhangi bir tekne anlamına gelecektir."Yelkenli tekne deyimi" : Var olsa bile yürüten makinesinin kullanılması şartıyla, yelken ile seyreden bir tekne anlamına gelecektir."Üzerinde yol bulunan" deyimi: Bir teknenin demirli olmadığı veya karaya bağlı bulunmadığı veya karaya oturmadığı anlamına gelecektir.Manevra ve Seyir Kuralları (Kural 4-10)İçinde bulunulan durum ve koşullarda, durumun ve çatışma tehlikesinin tamamen değerlendirilmesini sağlamak üzere, elde mevcut tüm uygun araçların yanısıra her tekne her zaman tam bir görme ve işitme gözcülüğü de yapacaktır. (Kural 5)Çatışmayı önlemek üzere, uygun ve etkili harekete geçebilmek ve içinde bulunulan durum ve koşulların gerektirdiği bir mesafede durdurulabilmesi için, her tekne her zaman emniyetli bir hızla ilerleyecektir. (Kural 6)Çatışmayı önlemek veya durumu değerlendirmek için biraz daha zaman kazanmak üzere, bir tekne gerekiyorsa yürütücü kuvvetlerini durdurarak veya geri çalıştırarak hızını azaltacak veya ilerleyişini durduracaktır. (Kural 8)Birbirini Gören Teknelerin Davranışı (Kural 11-18)Kural 12 - Yelkenli Tekneler(a) Çatışma tehlikesi mevcut olacak şekilde iki yelkenli birbirine yaklaşırken bu teknelerden biri aşağıda yazılı olan şekilde diğerinin yolundan çıkacaktır.(i) Rüzgarı farklı bordalardan kullanan teknelerden rüzgarı iskeleden kullanan tekne diğerinin yolundan çıkacaktır.(ii) Her iki tekne de rüzgarı aynı taraftan kullanıyorsa rüzgar üstünde olan tekne rüzgar altında olan teknenin yolundan çıkacaktır.  Şekildeki örnekte A teknesi rüzgarı iskele taraftan, B teknesi ise rüzgarı sancak taraftan kullanmaktadır. Böyle bir durumda A teknesi rota veya sürat değiştirerek, B teknesinin pruvasından geçmeyecek şekilde manevra yapmalıdır Bu örnekte de her iki yelkenli tekne de rüzgarı sancak taraftan kullanmaktadırlar. Böyle bir durumda rüzgar üstünde olan A teknesi, B teknesine yol vermek zorundadır. (iii) Rüzgarı iskeleden kullanan bir tekne rüzgar üzerinde bir tekne görür ve bu gördüğü teknenin rüzgarı iskele tarafından mı yahut sancak tarafından mı kullandığını saptayamazsa gördüğü diğer teknenin yolundan çıkacaktır.(b) Bu kuralın amaçları için, ana yelkenin şiştiği taraf veya seren yelkenli bir teknede baştan kıça doğru olan en büyük yan yelkenin şiştiği tarafın aksi tarafı rüzgar üstü sayılacaktır.Kural 13 - Yetişme(a) Bir tekneye yetişen diğer herhangi bir tekne bu Kuralların, Bölüm B. Kısım I ve Kısım II deki mevcut hükümlerine bakılmaksızın yetişilen teknenin yolundan çıkacaktır.(b) Herhangi bir tekneye, kemeresinin 22.5 derece (2 kerte) den daha fazla gerisindeki herhangi bir yönden yaklaşan bir tekne, yani yetişmekte olduğu tekneye göre, geceleyin o teknenin sadece pupa fenerini görüp borda fenerlerinden hiçbirini göremiyecek mevkide bulunan tekne "yetişen bir tekne" sayılacaktır. Şekilde A teknesi yetişen, yani yol veren; B teknesi ise yetişilen yani yol verilen teknedir.B teknesi geçiş esnasında mevcut rota ve süratini muhafaza etmelidir.A teknesi B teknesini istediği tarafından geçebilir. A teknesinin B'Yi geçmeden önce 34. Kuralda belirtilen ses işaretleri ile niyetini belirtmesi gerekmetedir.Kural 14 - Pruva Pruvaya Geliş Durumu(a) Kuvvetle yürütülen iki teknenin, çatışma tehlikesi söz konusu edilecek surette, birbirlerine karşı veya karşıya yakın birer rota ile yaklaşmaları halinde, bu teknelerden herbiri diğerinin iskelesinden geçmek üzere, rotasını sancağa değiştirecektir.(b) Bir teknenin diğerini pruvasında veya pruvasına yakın ve gece silyon fenerlerini bir doğru üzerinde veya doğruya yakın bir halde ve/veya her iki borda fenerini birlikte gördüğü, gündüz ise, diğer tekneyi buna benzer bir durumda gördüğü zaman, yukardaki durumun mevcut olduğu varsayılacaktır. Yandaki şekilde görülen tekneler pruva pruvaya geliş durumunda olup; her iki tekne de rotalarını sancağa alıp, diğer tekneyi iskele tarafta bırakacak şekilde manevra yapacaktır.Kural 15 - Aykırı GeçişKuvvetle yürütülen iki teknenin çatışma tehlikesi doğuracak şekilde birbirini aykırı olarak geçmeleri halinde, diğer tekneyi sancak tarafından gören tekne onun yolundan çıkacak, koşullar elverdiği takdirde diğerinin pruvasından geçmekten kaçınacaktır.  Yukarıdaki şekilde A teknesi, B teknesini sancak taraftan görmektedir ve geçiş üstünlüğü B teknesindedir. A teknesi olanağı kadar erken ve belirgin manevra yaparak B teknesinin pruvasından geçmeden, B'nin yolundan çıkması gerekmektedir.Sağ taraftaki şekilde görülen yeşil sektör sizin "yol verme / tehlike" bölgenizdir. Bu sektör kendi pruva hattınızdan sancak kemere hattınızın 22.5° gerisine veya 112.5° derece sancağa kadar uzanan hattır.Başka bir gemi sizin yeşil borda fenerinizi gördüğünde, yol hakkı diğer gemidedir. Benzer şekilde siz kendi yeşil sektörünüzde bir gemi gördüğünüzde, erken ve belirgin bir şekilde manevra yaparak diğer gemiye yol vermelisiniz.Kural 16 - Yol Veren Teknenin DavranışıDiğer bir tekneye yol vermekle yükümlü olan tekne iyice neta olmak üzere, olanağı kadar erken ve belirgin manevra yapacaktır.Kural 17 - Yol Verilen Teknenin Davranışı(a) (i) İki tekneden biri diğerinin yolundan çıkmak zorunluluğunda bulunduğu yerlerde diğeri kendi rotasını ve hızını koruyacaktır.(ii) Bu kurallar uyarınca yol vermesi gereken teknenin uygun manevra yapmadığı görülür görülmez, manevra yapmakla yükümlü olmayan tekne çatışmayı sadece kendi manevrası ile önlemek üzere harekete geçebilir.(b) (ii) Rotasını ve hızını muhafaza etmesi gereken tekne, herhangi bir sebepten dolayı, sadece yol vermesi gereken teknenin yapacağı manevra ile çatışmanın önüne geçilemiyecek kadar kendisini yakın bulursa, çatışmayı önlemeye yardımcı olacak en iyi hareketi yapacaktır.(c) Bir aykırı geçiş durumunda, diğer kuvvetle yürütülen bir tekne ile çatışmayı önlemek üzere, bu Kuralın (a) (ii) sayılı alt paragrafı uyarınca manevra yapan kuvvetle yürütülen bir tekne, olayın koşulları elverdiği takdirde, kendi iskele tarafından gördüğü bir tekne için rotasını iskelesine alarak değiştirmeyecektir.(d) Bu kural, yol vermesi gereken teknenin yol verme yükümlülüğünü kaldırmaz.Kural 18 - Tekneler Arasındaki Sorumluluklar Şekilde görülen teknelerden A teknesi "kuvvetle yürütülen tekne" olduğu için, "yelkenli tekne" olan B teknesinin yolundan çıkması gerekmektedir. 9, 10 ve 13 sayılı Kuralların aykırı hükümleri hariç:(a) Üzerinde yol bulunan Kuvvetle yürütülen bir tekne(i) Kumanda altında bulunmayan,(ii) Manevra yapma gücü kısıtlı olan,(iii) Balıkçılıkla uğraşan,(iv) Yelkenlibir teknenin yolundan çıkacaktır.(b) Üzerinde yol bulunan bir yelkenli tekne,(i) Kumanda altında bulunmayan,(ii) Manevra yapma gücü kısıtlı olan,(iii) Balıkçılıkla uğraşan,Diğer bir teknenin yolundan çıkacaktır.
|
