Gezegenlerin Güneşe Yakınlığına Göre Sıralanışları
Güneş
Güneşin iç yapısı tüm yıldızlarda olduğu gibi , fizik yasaları yardımıyla kuramsal olarak ortaya konur. Merkezden yüzeye veya yüzeyden merkeze doğru olan yapıya ait sıcaklık (T) , basınç (p) , yoğunluk (g) fiziksel büyüklüklerin değerleri ya da uzaklıkla nasıl değiştikleri matematiksel olarak hesaplanır. Böyle ortaya çıkan yapıya " Güneş Modeli" denir. Güneş 6000K sıcaklıktaki bir maddeyi yüzeyindeki kütlesel çekim kuvveti (gravitasyon) sayesinde bir arada tutabilmektedir. Dış tabakaların ağırlığı ile Güneşi oluşturan sıcak gaz uzaya yayılmaktadır.
Merkür
Güneşe uzaklığı: 46 - 58 - 69 M km
Çap: 4870 km
Yörüngesel eğiklik: 7 0
Eksensel dönme: 58.6 gün
Dolanım süresi: 88 gün
Kavuşum dönemi: 116 gün
Gözlem koşulları: Güneşe en yakın gezegendir. Çıplak gözle görülebilmesi ancak güneş ufkun hemen altındayken mümkün olabilir. Merkür'ün kavuşum dönemi 116 gündür bu sürenin yarısında Güneşin önünden gider, yani batısındadır,diğer yarısında ise Güneşin arkasından gider yani doğusundadır.Merkür Mart ve Nisan aylarında akşam yıldızı olarak, Eylül ve Ekim aylarında ise sabah yıldızı olarak en iyi şekilde görülebilir.
Venüs
Güneşe uzaklığı: 107.3 - 107.5 - 107.8 M km
Çap: 12.104 km
Yörüngesel eğiklik: 3.4 0
Eksensel dönme: 243.16 gün
Dolanım süresi: 224.7 gün
Kavuşum dönemi: 584 gün
Gözlem koşulları: Güneş ve Ay'dan sonra gökyüzündeki en parlak cisimdir. En parlak olduğu dönemlerde (Güneşe çok yakın olmadığında) gündüz de görülebilir. Venüs'ün kavuşum dönemi 584 gündür. Bu sürenin yarısında (10 aydan biraz kıs bir süre) Güneş'ten önce doğar, diğer yarısında da Güneş'ten sonra batar. Kuzey yarımkürede, en iyi gözlem zamanı sonbahar sabahlarıdır. Çıplak göze Venüs, sabit, beyaz bir ışıkla parıldayan parlak bir cisim olarak görülür. Çok parlak olmasının nedenleri güneşe yakın olması ve Güneşten gelen ışığın %80'ini yansıtmasıdır (albedo değeri).
Ay
Ay dünyanın tek doğal uydusudur. Dünyadan uzaklığı 384,400 km, çapı 3476 km ve dünyanın yaklaşık ellide biridir.Ay, Dünya çevresindeki yörüngesini, sabit bir yıldıza göre ortalama 27.32166 günde döner. Ayın bir küresel manyetik alanı yoktur. Ay düzlükler, dağlar ve vadilerden oluşmuş bir çöl görünümündedir.
Yer: Güneşe uzaklığı: 147.2 - 149.6 - 152 M km
-Yörüngesel eğiklik: 23.4 0
-Çap: 12.753 km
-Dolanım süresi: 365.2 gün
-Eksensel dönme: 23 s 56 dk
Mars
Güneşe uzaklığı: 208 - 228 - 248 M km
Çap: 6790 km
Yörüngesel eğiklik: 1.90
Eksensel dönme: 24 s 37 dk
Dolanım süresi: 687 gün
Kavuşum dönemi: 780 gün
Uyduları: 2 tane Phobos, Deimos
Gözlem koşulları: Çıplak gözle bakıldığında Mars belirgin kırmızımsı turuncu renkli bir ışık noktası olarak görülür. Mars'ın parlaklığı Dünya'ya yakınlaşıp uzaklaşmasıyla değişir. En yakın konumundaki parlaklığı en uzak konumundaki parlaklığının 50 katıdır. Mars, karşı konumda (opposition) olduğunda yani Dünya, Güneş ve gezegen arasında iken, Mars Gün batımında doğar ve gece boyunca gökyüzünde kalır. Yörüngesel dışmerkezliliği nedeniyle Mars karşı konumda iken Dünya'ya 50 ila 90 milyon kilometre uzakta olabilir. Mars'ın en çok tercih edilen karşı konumu enberi (perihelion - Güneşe ve tabiki Dünya'ya en yakın olduğu) dönemidir. Tüm bu koşullar her 17 yılda bir oluşur.
Jüpiter
Güneşe uzaklığı: 740 - 777 - 815 M km
Çap: 143.000 km
Yörüngesel eğiklik: 1.3 0
Eksensel dönme: 9 s 50 dk
Dolanım süresi: 11.9 yıl
Kavuşum dönemi: 399 gün
Uyduları: 16 tane Metis, Adrastea, Amalthea, Thebe, Io, Europa, Ganymede, Callisto, Leda, Himalia, Lysithea, Elara, Ananke, Carme, Pasiphae, Sinope
Gözlem koşulları: Jüpiter'in kavuşum dönemi yaklaşık 13 aydır. Bunun 5 ayında sabahları, beş ayında ise akşamları görülebilir. Geri kalan 3 ay boyunca Güneşin diğer tarafındadır ve görülemez. Güneş, Ay ve Venüs'ten sonra en parlak gök cismidir. Küçük teleskoplar ve dürbünler ile yuvarlak şekli kolayca görülebilir. Orta boy teleskoplar ile atmosferindeki bantlar ve "büyük kırmızı leke" (Dünya'ya dönük olduğunda) ayırt edilebilir. Jupiterin 4 Galilean uydusu dürbünle bile görülebilir. Uydularının döngüsü 2 ila 17 gün arasında değiştiği için her akşam farklı bir konumda gözlenebilirler.
Satürn
Güneşe uzaklığı: 1343 - 1425.5- 1509 M km
Çap: 120.500 km
Yörüngesel eğiklik: 2.50
Eksensel dönme: 10 s 14 dk
Dolanım süresi: 29.5 yıl
Kavuşum dönemi: 378.1 gün
Uyduları: 17 tane Pan, Atlas, Prometheus, Pandora, Janus, Epimetheus, Mimas, Encaladus, Tetyhs, Telesto, Calypso, Dione, Rhea, Titan, Hyperion, Iapetus, Phoebe
Gözlem koşulları: Güneşe Jüpiter'den daha uzak ve biraz daha küçük olduğu için Satürn daha sönük görülür. Yaklaşık12.5 ay olan kavuşum dönemi nedeniyle yılın büyük bir bölümünde gökyüzündedir. Yörüngesinde çok yavaş ilerlediği için aynı takım yıldız içinde 2 yıldan daha uzun süre kalır. Satürn'ün halkaları orta boy teleskoplar ile ayırt edilebilir. Her 15 - 17 yılda bir Dünya Satürn'ün halkalarını düzleminden geçer bu durumda halkalar görülemez. Satürn'ün uydularından sadece Titan ve Rhea orta boy teleskoplar ile görülebilir.
Uranüs
Güneşe uzaklığı: 2733.6 - 2868.8 - 3004 M km
Çap: 51.120 km
Yörüngesel eğiklik: 0.8 0
Eksensel dönme: 7 s 14 dk
Dolanım süresi: 84 yıl
Kavuşum dönemi: 370 gün
Uyduları: 15 tane Cordelia, Ophelia, Bianca, Cressida, Desdemona, Juliet, Portia, Rosalind, Belinda, Puck, Miranda, Ariel, Umbriel, Titania, Oberon
Gözlem koşulları: Çıplak gözle ancak olağanüstü açık ve temiz gökyüzü koşullarında bile sadece küçük sönük bir yıldız gibi görülebilir. Küçük teleskoplarla yeşil bir yuvarlak olarak görülür, ayrıntı seçilemez. Uyduları ancak çok büyük teleskoplar ile görülür. 84 yıl süren dolanım süresi ile Uranüs bir takımyıldızdan diğerine çok yavaş geçer. 90'lı yıllar boyunca Yay ve Oğlak takımyıldızlarında olacaktır.
Neptün
Güneşe uzaklığı: 4455.3 - 4494 - 4532.5 M km
Çap: 50.538 km
Eksensel dönme: 16 s 7 dk
Yörüngesel eğiklik: 1.8 0
Kavuşum dönemi: 367.5 gün
Dolanım süresi: 164.8 yıl
Uyduları: 8 tane Naiad, Thalassa, Despina, Galatea, Larissa, Proteus, Triton, Nereid
Gözlem koşulları: Gök yüzünde çok yavaş ilerler. 90'lı yıllar boyunca Yay ve Oğlak takımyıldızlarında olacaktır. Çıplak gözle gök yüzünde ayırt edilemez ama belki dürbünle görülebilir. Küçük teleskop ile küçük yeşilimsi bir yuvarlak olarak görülür. Uydusu Triton 20 cm'lik teleskoplar ile ancak çok iyi koşullar altında görülebilir.
Pluto
Güneşe uzaklığı: 4450.5 - 5898.5 - 7374 M km
Dolanım süresi: 248 yıl
Yörüngesel eğiklik: 17.10
Eksensel dönme: 6 gün 9 s
Çap: 2323 km
Kavuşum dönemi: 367 gün
Uyduları: 1 tane Charon
Gözlem koşulları: Pluto ancak orta boy teleskoplar ile bile ancak küçük bir ışık noktası olarak görülür.
|
