Gökyüzüne baktığınızda uçakların arkasında beyaz bir iz bıraktığını görmüşsünüzdür? Peki bunun nedenini biliyor musunuz? Bugün sizlere sıcaklık ve su ile ilgili olan bu konuya açıklık getireceğiz.

Soğuk bir kış ayını geride bıraktıktan sonra bol güneşli yaz aylarına girmeye hazırlanıyoruz. Artık havada daha az bulut olacak ve açık bir gökyüzünden güneşin sıcak ışınlarını vücudumuzda hissetmeye başlayacağız. Böyle dönemlerde kafanızı gökyüzüne çevirdiğinizde mavinin yüzlerce farklı tonunu tek seferde görebilirsiniz. Bu muhteşem görüntü, biz farkında olmasak da hep bakış açımızda arka planımızı süslemeye devam eder.  Peki gökyüzüne bakarken bir uçağın geçip arkasında beyaz bir iz bıraktığını hiç fark ettiniz mi?


Bazı uçaklar, yollarına devam ederken arkalarında zamanla kendiliğinden yok olan beyaz bir iz bırakır. Muhtemelen herkes bu görüntüyü defalarca kez görmüştür. Peki bu izin ne olduğunu düşündünüz mü? Bu konuya dair benim gibi pek çok insan akıl yürütmüştür. Çoğu kişi bu beyaz izin uçağın arkasında bıraktığı yakıt kalıntısı olduğunu düşünüyor, ancak aslında durum hiç de düşünüldüğü gibi değil.


Bazı uçaklar neden arkasında beyaz bir iz bırakır?




Uçakların arkasında beyaz bir iz bırakmasının asıl sebebi sıcaklıktır. Her uçağın çeşitli etkenlere göre irtifası değişiklik gösterse de genellikle bir uçak 30.000 ila 40.000 fit arasında; yani 9000 ila 12.000 metre aralığındaki yükseklikte uçar. Yerde hava günlük güneşlik olsa da yükseğe çıktıkça hava da soğur. Hatta hava, uçakların uçtuğu 10.000 metre yüksekliklerde -50 dereceye kadar bile düşebilir. Uçakların motorları da bu soğuk havayı sıkıştırıp yakıtla birlikte yakarlar. Yanma işleminden sonra geride kalan hava ise egzozlarla dışarıya atılır.

Normalde -50 derecelik bir ortama içinde su buharı da bulunan sıcak hava atıldığında bu su buharı -50 derecenin donduruculuğu ve düşük basıncın etkisiyle anında yoğunlaşıp katılaşır ve küçük buz parçaları haline döner. Bizler ise aşağıdan bir uçağı izlediğimizde arkasında beyaz bir iz bıraktığını görürüz. Aslında gördüğümüz şey uçağın motorlarından içeri girip ısınan su buharının hızlı bir şekilde buz kristaline dönmesidir. Bir Boeing 747 uçağı saniyede yaklaşık 2,75 kg su püskürtür. Buradaki suyun beyaza dönme sebebi ise gaz halinden direkt katı hale; yani buz haline dönmesinden kaynaklanıyor.


Uçakların arkasında bıraktığı beyaz izler atmosfere zarar veriyor mu?





Uçakların motorlarının arkasında bıraktığı beyaz izler atmosfere zarar vermiyor. Esasen su buharı olan ve sadece suyun kısa süreli formunu değiştirmesinden kaynaklanan bu iz, zaten kısa bir süre sonra kendiliğinden kayboluyor.


Gösteri uçaklarının arkasında bıraktığı iz de su buharıyla mı üretiliyor?




Uçakların arkasında bıraktığı beyaz izin sebebini açıkladık. Havanın fazla soğuk olmasından kaynaklanan bu izin gösteri uçuşu gibi alçaktan uçan uçakların arkasından çıkardığı renkli izlerle bir ilgisi yok. Gösteri uçakları bu izleri çıkarmak için çeşitli buhar makineleri kullanıyorlar.


Kaynak: 1, 2, 3