1934 - Atatürk'ün, akşam Celâl (Bayar) Bey'in evine gidişi, geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.
1933 - Atatürk'ün, Türk bağımsızlık savaşı ve inkılâbımız üzerine sohbet esnasında söyledikleri: "...İki Mustafa Kemal var: Biri ben, fert olan, fani olan Mustafa Kemal... İkinci Mustafa Kemal'den ise "Ben" diye bahsedemem. Ondan ancak "Biz" diye bahsedebilirim. O Mustafa Kemal, yani sizler, bu akşam etrafımda olanlar, memleketin her köşesinde çalışan köylüler, uyanık, aydın, vatansever, milliyetçi vatandaşlar... İşte ben onların hayalini tespit ediyorum, onların hayalini gerçekleştirmeye çalışıyorum. O Mustafa Kemal, ölmez! O, Türk milletinin ihtiyaçları ile beraber, gitgide uyanan şuuru ile beraber, gelişe gelişe ebedî olarak yaşayacaktır. Bizde cumhuriyeti yapan, inkılâbı yaratan, o "Biz" diye ifade edebileceğim Mustafa Kemal'dir!"
1932 - Atatürk'ün, kendi tavlalarında yetiştirilen "Çankaya" adlı bir yaşındaki İngiliz tayını Nis'teki süvari yarışmalarında başarı kazanan Teğmen Saim Bey'e armağan edişi.
1931 - Cumhuriyet Halk Fırkası'nın Üçüncü Büyük Kurultayı Ankara'da toplandı.
Cumhuriyet Halk Fırkasının 3. Büyük Kongresi'nde, ''Altı Ok''un simgelediği ilkeler kabul edildi.
Bu kurultayda Fırka, "Altı Ok" ilkelerini ilk kez resmileştirerek, partinin devletle özdeşleştirilmesi düşüncesini sistemli hale getirdi. Bu kurultayda kabul edilen tüzük gereği bütün Türk gençleri partinin doğal üyesi sayıldı.
Bu kurultayda ilk kez tüzükten ayrı olarak bir de program yapıldı. "Cumhuriyetçilik", "Halkçılık", "Milliyetçilik", "Laiklik" ilkelerinin yanı sıra "Devletçilik" ve "Devrimcilik" ilkeleri de parti tüzüğü ve programına girdi. Böylece partinin simgesi haline gelen "Altı Ok" ile ilgili altı ilke belirlendi.
Atatürk'ün, Ankara'da toplanan Cumhuriyet Halk Partisi Üçüncü Büyük Kongresi'ni açış konuşması: "...Millet için ve milletçe yapılan işlerin hatırası her türlü hatıraların üstünde tutulmazsa millî tarih kavramının kıymetini takdir etmek mümkün olamaz!"
1926 - Atatürk'ün, Tarsus'tan hareketle saat 22.00'de Mersin'e gelişi.
1922 - Moskova Büyükelçisi olan Ali Fuat Paşa (Cebesoy), Sovyet görevlilerin "içinde casusuluk belgeleri var" diyerek iade etmedikleri çanta yüzünden 15 elçilik görevlisi ile birlikte Moskova'yı terk etti.
Atatürk'ün, Ankara'da Ziraat Mektebi'ni ziyareti, derslere girişi ve okulun faaliyetleri hakkında bilgi alışı.
1921 - Mustafa Kemal Paşa, TBMM'de ''Müdafaayı Hukuk Grubu''nu kurdu.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu"nun kuruluşu.
Mustafa Kemal tarafından TBMM'ne "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu"nun kurulmasına kendisinin Grup başkanlığına seçilmesi.
Büyük Millet Meclisi'nde "Birinci Grup" diye adlandırılacak ve daha sonra Cumhuriyet Halk Fırkası'nın da biçimlenmesini sağlayacak olan, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Grubu kuruldu.
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Grubu:
İlk TBMM'de Mustafa Kemal Paşa etrafında toplanan cemiyetin eski üyeleri olan parlamenterlerin kurdukları grup. Adını Sivas'ta kurulan bu addaki cemiyetten almıştır. 20.10.1923 tarihine kadar (Halk Fırkasının kuruluşuna kadar) görevde olan bu grup Halk partisine temel olmuştur. Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Sözlüğü 1918-2000
General Harington'un, İngiliz Savunma Bakanlığı'na telgrafı: "...Kanaatimce, Mustafa Kemal tamamen haşindir. Bizim içerdeki ve dışardaki güçlerimizi pek iyi bilmektedir. Tarafsızlık çabalarımıza inanmamaktadır. Yunanlıları tekrar yeneceğinden ve sonra bizi önüne katacağından muhtemelen emindir..." [Kocatürk]
1920 - Ahmet Aznavur'un Adapazarı'nı işgali.
Anzavur Ahmed'e bağlı kuvvetler, Adapazarı'nı ele geçirdi.
Mustafa Kemal, Chicago Tribune gazetesi muhabiri Williams ile konuştu.
Atatürk'ün, "Chicago Tribün" muhabirine demeci: "...Milliyetçilerin görüşü şudur: Türkiye, Türkler içindir ve Türkiye bağımsız olmalıdır. Mütareke imza edildiği zamanki sınırı esas sayıyoruz. Bu sebeple antlaşma şartlarının bu görüşe uymayan kısımlarına karşı mücadele edilecektir!"
1919 - İtilaf Devletleri temsilcileri, Paris'te, Yunanlıların İzmir'i işgali konusunda karar aldı.
Paris'te İtalya'nın katılmadığı görüşmelerde İzmir'in nasıl işgal edileceği tartışıldı. Venizelos Osmanlı hükümetine sadece 12 saat önceden haber verilmesini ve tabyaların Müttefiklerin eline geçmesinden sonra Yunan komutanlığına teslim edilmesini istedi.
1917 - Atatürk'ün, -4. Kolordu Komutanlığı'ndan 20. Kolordu Komutanlığı'na atanan- Albay İsmet (İnönü) Bey'i, saat 18.00'de Ergani Madeni yolu üzerinde karşılaması, gece onunla uzun sohbeti.
1916 - Atatürk'ün, Rusların son zamanlarda destek kuvveti alması nedeniyle 16. Kolordu birliklerine, cephede ne şekilde hareket edileceğini bildiren yazılı emri.
1915 - Atatürk'ün, Arıburun Kuvvetleri Komutanı olarak muharebeleri idare ettiği tepeye -3. Kolordu Komutanlığının günlük emriyle- "Kemalyeri" adının verilmesi.
Atatürk'ün, 19. Tümen birliklerine emri: "Bölge komutanları ve alay komutanları, savaşın durum ve gidişini daima yakından izleyerek çıkacak fırsattan faydalanıp, daima zafere doğru yürümeyi asıl amaç edinmelidirler!"
Atatürk'ün, Arıburnu cephesinin durumu ve geleceği hakkında Kuzey Grubu Komutanlığı'na raporu: "Arıburnu'ndaki düşmanı bir an evvel denize dökmek lâzımdır. Bunun için Arıburnu kuvvetlerini ağır topçu ile ve bir tümen taze kuvvetle takviye etmek gerekir." (Kuzey Grubu Komutanlığı 12 Mayıs 1915 tarihli cevabında bu rapordaki önerileri uygun bulduğunu bildirmiştir).
1915 (9-10) - Arıburnu cephesinin sağ yanından taze kuvvetlerle taarruza geçen İngilizlerin, 19. Tümen'e bağlı birlikler tarafından ağır kayıplar verdirilerek püskürtülmesi. [Kocatürk]
1909 - Mustafa Kemal, Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa'nın kurmaybaşkanı olarak, Arnavutluk harekatına katıldı.
|
