1938 - Hatay Devleti Anayasası kabul edildi. Başbakan Abdurrahman Melek, "Programımızın ruhu ve esası Kemalizm rejimi ve bütün icabatıdır" dedi.
Atatürk'ün, kendisine Meclisin ve Hatay halkının minnet ve bağlılıklarını bildiren Hatay Millet Meclisi Başkanı Abdülgani Türkmen'in telgrafına cevabı: "...Hatay Millet Meclisi'ne başladığı mühim vazifede başarılar ve Hatay halkına yeni idare altında saadetler dilerim."
Atatürk'e, Prof. Dr. Mim Kemal Öke tarafından birinci defa karın ponksiyonu yapılarak toplanan mayi(su)'in dışarı alınması (bu işlem sırasında Prof. Dr. Fiessinger de hazır bulunmuştur). [Kocatürk]
1936 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Irak Dışişleri Bakanı Nuri Sait Paşa ve Irak Elçisi Naci Şevket'i kabulü.
Atatürk'ün, İngiliz Kralı VIII. Edward'ın Türkiye topraklarından ayrılırken gönderdiği teşekkür telgrafına cevabı: "Majesteleri bütün kalpleri kendisine çekmiştir. Ben, şahsen bu cazibeyi bütün genişliği ile hissetmenin büyük zevkini duydum." (Bu ziyaretten sonra, İngiliz Kralı Edward ABD'li Wallis Simpson ile evlenebilmek için tahttan çekilme kararı vermiştir ve böylece kendi isteğiyle tahtı bırakan ilk İngiliz hükümdarı olmuştur).
1936 - After the departure of King Edward VIII of England from Istanbul on September 4, Ataturk sends a warm telegraph to the King. (King Edward's visit to Turkey was followed by a constitutional crisis in England due to his desire to marry his mistress, Mrs. Wallis Simpson, a twice-divorced American socialite. In the summer, the King eschewed the traditional prolonged stay at Balmoral, and instead he and Mrs. Simpson travelled together in the Eastern Mediterranean onboard the steam yacht, Nahlin. The cruise and the King's trip were widely covered in the American and continental European press. By October, it was apparent that Edward intended to marry Mrs. Simpson, as soon as she was free to marry. The crisis came to a head as Mrs. Simpson filed for divorce from her husband. On December 10, 1936, King Edward VIII submitted his abdication).
1933 - Atatürk'ün aksam trenle İstanbul'dan Ankara'ya hareketi.
1932 - Atatürk'ün, akşamüzeri Dolmabahçe'den otomobille Florya'ya gidişi, dönüşünde Edirne'den gelen posta trenine binerek yolcular arasında saat 20.30'da Sirkeci istasyonuna gelişi.
Atatürk'ün, akşam Ayazpaşa Park Otel'e gelerek yemeği burada yemesi, geç saatlerde Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
1929 - Atatürk'ün, Ayasofya Camii ve Topkapı Sarayı'nda incelemelerde bulunması, daha sonra Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
1927 - Atatürk'ün, milletvekili seçimini takiben millete bildirgesi: "...Evlâtlarının serbest reyleriyle memleketin mukadderatını kalben güven beslediği ellere bırakan Türkiye, millî ülküsünde ısrar ve millî çalışmalarında sarsılmaz birlikte muhterem ve kuvvetli bir varlık olduğunu bir kere daha göstermiş oluyor."
1923 - İkdam, Akşam, İleri, Tercüman-ı Hakikat, Tevhid-i Efkar, Tanin, Vatan ve Vakit gazeteleri, dizgici grevi nedeniyle çıkamayınca ortaklaşa "Müşterek" gazetesini yayımlamaya başladı. "Müşterek" gazete iki hafta çıktı.
1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül).
26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi.
30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması.
1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi.
9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi.
10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Yunan birlikleri Nif (Kemalpaşa) hattına doğru çekilmeye devam etti. Yunanistan'dan gelen takviye kuvvetlerindeki erler İzmir'de karaya çıkmayı reddetti.
Aydın, İncirliova, Germencik, Kuşadası'nın düşman işgalinden kurtuluşu.
Yunan hükümeti istifa etti.
İtilaf Devletleri Temsilci üyelerinin Yunan Hükümeti adına Hamit Bey aracılığı ile Ankara Hükümeti'ne başvurmaları ve Anadolu'yu boşaltmak koşulu ile, Yunanistan'ın mütareke isteğini bildirmeleri.
Saruhanlı, Turgutlu ve Kuşadası'nın kurtuluşu.
Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa'nın Salihli'den, Sarıkamış'ta bulunan Doğu ve Diyarbakır'da bulunan Elcezire Cephesi Komutanlıklarına emri:
"Musul bölgesi de Misak-ı Milli sınırlarımız içinde olduğundan, gerekirse silahla kurtarılması için komutanlıklarınızca gereken hazırlıkların yapılması ve tasarruf edilebilecek kuvvetlerin hazırlanması."
Atatürk'ün, Eşme'den Alaşehir-Salihli yönünde hareketi.
Atatürk'ün, Salihli'ye gelişi.
Atatürk'ün, Hindistan İslâm halkı tarafından emirlerine gönderilen paradan yüzbin lirayı düşman zulmüne maruz kalan köylülerimize ayırışı. [Kocatürk]
Fransız Generali Gouraud'un, Atatürk'e -Albay Mougin aracılığıyla- 30 Ağustos Zaferi'ni kutlayan telgrafı.
Ankara Hükûmeti'nin Roma Temsilcisi Celâlettin Arif Bey'in, Roma'dan Başkomutan Atatürk'e, 30 Ağustos Zaferi'ni kutlayan telgrafı.
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Zaferi 23 Ağustos-13 Eylül 1921)
1921 - Greeks thrown back at Battle of Sakarya. Battle of Sakarya, led by Mustafa Kemal.
1920 - "Takvimi Vekayi" Gazetesinde, rütbeleri indirilen subaylar arasında Mustafa Kemal'in rütbesinin yarbaylığa indirildiği yazıldı.
1919 - Sıvas Kongresi.
4-11 Eylül tarihleri arasında Sivas Kongresi vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı.
Kongreye destek mesajları gelmeye başladı. Balıkesir'den Hacim Muhittin Bey (Çarıklı), Ali Fuat Bey (Cebesoy) ve Kazım Karabekir birer telgrafla desteklerini bildirdi. Kongrede manda tartışmaları devam etti.
Atatürk'ün, akşam arkadaşlarına, sohbet esnasında söyledikleri: "...Her şey bize gösteriyor ve anlatıyor ki, İstanbul'daki devlet ve siyaset adamları vatanın kurtuluşunu tek ümit halinde "Amerikan Mandası" fikrini kabule bağlı görüyorlar. Çünkü bunlar bizim hedef ve gayelerimizden, Türk milletinin uyanışından, millî irade ve eğilimin gelişim yönlerinden tamamiyle habersiz bulunuyorlar. Onlar bizi, üç beş adamın bir araya gelip hayal peşinden koşması kabilinden kimseler farz ediyorlar. Ve gafletlerinin derecesini bir türlü ölçemiyorlar. İtilâf Devletleri'nin baskısı ve hıyanet şebekelerinin propagandası altında belki de şaşırmış ve bunalmış bulunuyorlar. Şimdilik bunlara "biçareler!" demekten başka yapacağımız bir şey yoktur!"
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti
Yurdu parçalamak isteyen düşmanlara karşı kurulan yerel cemiyetlerin birleştirilmesi ile Sivas'ta kurulan bir dernek. Kurucusu Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) ve arkadaşlarıdır. Bu cemiyetin kurucuları 23.4.1920 tarihine kadar (TBMM'nin devlet yönetimini bilfiil alıncaya kadar) görev başında kalmıştır.
Kaynak: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Sözlüğü 1918-2000
|
