1938 - Başbakan Celal Bayar, TBMM'nin yeni yasama döneminin açış konuşmasını yaptı.
T.B.M.M.'nin açılışı için Atatürk'ün yapacağı konuşmayı Celal Bayar okudu.
Atatürk'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi V. dönem, IV. toplantı yılını açış konuşmasının, Başbakan Celâl Bayar tarafından okunması: "...Cumhurreisimiz Atatürk'ten aldığım emir üzerine bu seneye ait söylevlerini okuyorum: Memleketimizi her gün daha çok kuvvetlendirmek, her alanda her türlü ihtimallere karşı koyabilecek bir halde bulundurmak ve dünya olaylarının bütün safhalarını büyük bir uyanıklıkla izlemek, barışsever siyasetimizin dayanacağı esasların başlangıcıdır."
Eskiköy-Çetinkaya ve Yazıhan-Demirhan demiryolu hatları işletmeye açıldı.
1937 - Atatürk T.B.M.M.'nin V. Dönem III. Toplanma Yılı'nın açış konuşmasını yaptı.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin V. dönem III. toplantı yılını açış konuşması: "...Milletimizin lâyık olduğu yüksek uygarlık ve refah seviyesine varmasını alıkoyabilecek hiçbir engel düşünmeye yer bırakılmadığını ve bırakılmayacağını huzurunuzda söylemekle bahtiyarım!"
Atatürk'ün, saat 17.00'de Çankaya'da Yugoslav, Romen, Yunan Genelkurmay Heyetleri şerefine bir çay vermesi.
1936 - Atatürk, T.B.M.M. yeni yasama yılını açış konuşmasında Türk Tarih ve Dil Kurumlarının çalışmalarından övgüyle söz etmiş, "bu kurumların az zaman içinde ulusal akademiler hâlini almasını" temenni ettiğini söylemişlerdir.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin V. dönem II. toplanma yılını açış konuşması: "...Cumhuriyet, yeni ve sağlam esaslarıyla Türk milletini emin ve sağlam bir gelecek yoluna koyduğu kadar, asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattığı güvenlik itibariyle büsbütün yeni bir hayatın müjdecisi olmuştur!"
Atatürk'ün, Ankara Sergievi'nde açılan "Elişleri ve Küçük Sanatlar Sergisi"ni ziyareti.
Ankara Devlet Konservatuvarı öğretime başladı.
Atatürk, Toprak Kanunu üzerindeki düşüncelerini açıkladı.
1935 - T.B.M.M.'nin V. Dönem I. Toplanma Yılı Atatürk'ün konuşmasıyla açıldı.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin V. dönem I. toplantı yılını açış konuşması: "...Olaylar Türk milletine iki önemli kuralı yeniden hatırlatıyor: Yurdumuzu ve haklarımızı savunacak kuvvette olmak! Barışı koruyacak uluslararası çalışma birliğine önem vermek!"
1934 - Ankara Kızılay'da Güven Anıtı açıldı.
Atatürk'ün, Ankara'da bugün açılan Güven Anıtını saat 17.00'de ziyareti.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin IV. dönem IV. toplantı yılını açış konuşması: "...Güzel sanatların hepsinde, ulus gençliğinin ne türlü ilerletilmesini istediğinizi bilirim. Bu yapılmaktadır. Ancak, bunda en çabuk, en önde götürülmesi gerekli olan Türk musikisidir. Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikide değişikliği alabilmesi, kavrayabilmesidir."
Atatürk 1 kasım 1934 günü T.B.M.M. de Musiki üzerine tarihi bir konuşma yaparak, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin müzik politikasına açıklık ve kesinlik getirir. Bu konuşmasında Atatürk şunları söyler: "Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, Musiki değişikliğini alabilmesi, kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen Musiki yüz ağartıcı değerde olmaktan uzaktır. Bunu açıkça bilmeliyiz. Ulusal, ince duyguları, düşünceleri anlatan, yüksek deyişleri, söyleyişleri toplamak, onları biran önce genel Musiki kurallarına göre işlemek gerekir. Ancak bu şekilde, Türk ulusal Musikisi yükselebilir, evrensel Musikide yerini alabilir"...
1933 - T.B.M.M.'nin IV. Dönem III. Toplanma yılı Mustafa Kemal Paşa'nın konuşmasıyla açıldı.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin IV. dönem III. toplantı yılını açış konuşması: "...Geçen on sene, gelecek devirler için bir başlangıçtan başka bir şey değildir. Bununla beraber, eski devirlerin tarihi karşısında, Cumhuriyetin bu on senesi, eşi görülmeyen bir diriliş ve göz kamaştırıcı bir ileri atılış anıtıdır!"
1932 - T.B.M.M.'nin IV. Dönem II. Toplanma Yılı Mustafa Kemal'in konuşmasıyla açıldı.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin IV. dönem II. toplantı yılını açış konuşması: "...Millî kültürün her çığırda açılarak yükselmesini Türkiye Cumhuriyeti'nin temel dileği olarak temin edeceğiz!"
1931 - T.B.M.M.'nin IV. Dönem I. Toplanma Yılı Mustafa Kemal Paşa'nın konuşmasıyla açıldı.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin IV. dönem I. toplantı yılını açış konuşması: "...Türkiye'nin güvenliğini gaye tutan, hiçbir milletin aleyhinde olmayan bir barış doğrultusu, bizim daima kuralımız olacaktır!"
1930 - Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin III. dönüm IV. toplantı yılını açış konuşması: "...Geçen senenin önemli olaylarından biri de Sivas'a demiryolunun ulaşmasıdır. Bu kadar müşkülât içinde vatanı bir misli daha genişletmeye ve kuvvetlendirmeye yardımcı olan bu eserin gelecekte Türk milleti tarafından şükranla anılacağına eminim!"
1929 - TBMM'de Mustafa Kemal, Nutuk'u okudu.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin III. dönem III. toplantı yılını açış konuşması: "...Meclisimizin en büyük eseri olan Türk harfleri, memleketin umumî hayatına tamamen tatbik olunmuştur. İlk müşkülât, milletin ülkü kuvveti ve uygarlığa olan sevgisi sayesinde kolaylıkla yenilmiştir."
Ankara'da Anadolu Halk Bilgisi Derneği kuruldu. Derneğin 124 sayı çıkan Halk Bilgisi Haberleri adlı dergisi de yayımlanmaya başlandı.
1928 - Yeni Türk Alfabesinin kabulü.
Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında Kanun'un kabulü.
1 Kasım 1928'de Latin esasından alınan harfler, (Türk dilinin özelliklerini belirten işaretlere de yer vererek) "Türk harfleri" adıyla 1353 Sayılı Kanunla kabul edilmiştir. Yazı dilinde kullanılan Arap harflerinin yerine Türk harflerinin alınmasını ifade eden Harf Devrimi yapılmıştır. Aslında Atatürk, 9 Ağustos 1928 gecesi İstanbul'da Sarayburnu Parkı'nda düzenlenmiş bir şenlik sırasında, Harf Devrimini halka şöyle duyurmuştur; "Arkadaşlar, güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerini kabul ediyoruz.(...) Bu yeni harflerle behemehal pek çabuk bir zamanda mükemmel bir surette anlaşacağız ki, Milletimizin yazısıyla kafasıyla bütün medeniyet aleminin yanında olduğunu gösterecektir."
Gazi Mustafa Kemal'in yıllık söylevinde yeni harflere değinmesi. Türkiye Cumhuriyeti modernleşme yolunda çok önemli bir adım atarak Arap harflerinin yerine Latin temeline dayalı Yeni Türk Harfleri'ni kabul etti. (Harf ve Dil Devrimi)
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin III. dönem II. toplantı yılını açış konuşması: "...Büyük Millet Meclisi'nin kararıyla Türk harflerinin kesinlik ve yasallık kazanması, bu memleketin yükselme mücadelesinde başlı başına bir geçit olacaktır."
Cumhurbaşkanı Atatürk'e, milletin şükran hatırası olmak üzere altın levha üzerinde kabartma bir alfabe takdim edilmesi hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı.
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya altın levha üzerine kabartma bir alfabe hediye edildi.
1928 - Use of the new alphabet is adopted in Turkey (effective December 1, 1928).
The use of the current 29-letter Turkish alphabet was established by the "Law on the Adoption and Implementation of the Turkish Alphabet" as part of Atatürk's reforms. The modified Latin alphabet replaced the Ottoman-Arabic alphabet which had been used for centuries (the use of international numbers was adopted on May 24 1928).
1927 - Gazi Mustafa Kemal'in ikinci defa Cumhurbaşkanlığına seçilmesi.
TBMM'nin Üçüncü Dönemi açıldı.
Atatürk'ün, Cumhurbaşkanı olarak yemini ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin III. dönem I. toplanma yılını açış konuşması: "...Büyük Millet Meclisi, Türk milletinin asırlar süren arayışlarının özü ve onun bizzat kendisini idare etmek şuurunun canlı timsalidir. Türk milleti, mukadderatını Büyük Millet Meclisi'nin kifayetli ve vatanperver eline bıraktığı günden itibaren karanlıkları sıyırıp kaldırmış ve ümitleri boğan felâketlerden milletin gözlerini kamaştıran güneşler ve zaferler çıkarmıştır."
Atatürk'ün, ikinci defa Türkiye Cumhurbaşkanlığı'na seçilmesi nedeniyle millete bildirgesi: "...Naçiz ferdi olmakla övündüğüm Türk milletinin mutluluğu ve hizmeti uğrunda bütün kabiliyet ve varlığımı vermek gayret ve kararıyla duygulu ve dolu bulunuyorum. Asla şüphe yoktur ki, Cumhuriyet'in gelecek evlâtları bizden daha çok refaha kavuşmuş ve bahtiyar olacaklardır!"
Atatürk'ün, yeni cumhurbaşkanlığı devresinde yapılacak işler hakkında millete bildirgesi: "...Dünyanın zorunlu gidişinde asil milletimize düşen yüksek ödevlerin yerine getirilmesine çalışacağız. Bu ödevler, uygarlık ve insanlık ailesinde Türk milletinin lâyık olduğu yüksek itibar mevkiini koruma ve yükseltmesine hizmet etmek olacaktır." [Kocatürk]
Anadolu Halk Bilgisi Derneği kuruldu. Merkezi Ankara'da olan derneğin, Türk folklor çalışmaları yapmak amacıyla kurulduğu bildirildi.
1927 - Atatürk is reelected President.
1926 - Harf Devrimi 1353 Sayılı Kanunla Yürürlüğe girdi.
1 Kasım 1928'de Latin esasından alınan harfler (Türk dilinin özelliklerini belirten işaretlere de yer vererek) "Türk harfleri" adıyla 1353 Sayılı Kanunla kabul edilmiştir. Yazı dilinde kullanılan Arap harflerinin yerine Türk harflerinin alınmasını ifade eden Harf Devrimi yapılmıştır.
Aslında Atatürk, 9 Ağustos 1928 gecesi İstanbul'da Sarayburnu Parkı'nda düzenlenmiş bir şenlik sırasında, Harf Devrimini halka şöyle duyurmuştur; "Arkadaşlar, güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerini kabul ediyoruz... Bu yeni harflerle behemehal pek çabuk bir zamanda mükemmel bir surette anlaşacağız ki, Milletimizin yazısıyla kafasıyla bütün medeniyet aleminin yanında olduğunu gösterecektir."
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin II. dönem IV. toplantı yılını açış konuşması: "...Bu büyük millet, arzu ve istidadının yöneldiği istikametleri görmeye çalışan ve görebilen evlâdını daima takdir ve himaye etmiştir."
Dünya Bankası, Türkiye'ye turizm amaçlı 26 milyon Dolar kredi verdi. Krediyle, Antalya Turizm Projesi'nin gerçekleştirileceği ve yapılacak tesislerden 60 bin turistin yararlanacağı belirtildi.
1925 - Sason İsyanı.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin açılışında yaptığı konuşmada şöyle diyor: "Bilim ve eğitimde ilerlemeye yönelik genel isteği yerine getirebilmekten daha çok uzağız. Önümüzdeki yıl için sizlerden devletçe yapılabilecek en büyük özveriyi rica ederken, varlıklı olan vatandaşlarımıza da korunmalarına verilmiş olan çocuklarımızı özel girişimleri ile okutup yetiştirmelerini önemle öğütlerim."
Kaynak: tbmm.gov.tr/tarihce
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin II. dönem III. toplanma yılını açış konuşması: "...Cumhuriyet devrinin kendi zihniyet ve ahlakıyla donanmış basınını yine ancak Cumhuriyet'in kendisi yetiştirir."
1924 - TBMM Birinci Dönem oturumları Kasım'da başladı. Yasama yılı başlangıç tarihi, Kasım ayı olarak belirlendi.
Cumhurbaşkanı Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin II. devre II. toplantı yılını açış konuşması: "...Hiç şüphe etmemelidir ki, Anadolu ortasında süratle meydana getirilecek yeni ve bayındır bir Ankara, asırlarca ihmal edilen Türk vatanı için başlı başına bir uygarlık merkezi, Türk Devleti için pek önemli bir dayanak olacaktır!"
1923 - Başkanlık için yapılan seçimde Fethi Bey (Okyar) T.B.M.M. başkanlığına seçildi.
Ali Fethi Okyar TBMM'de ikinci başkan oldu. Görevini 22 Kasım 1924'e kadar devam ettirdi.
Rauf Bey'in (Orbay) tartışmalar yaratan, Cumhuriyet'in ilanına karşı verdiği demeç gazetelerde yayınlandı.
Atatürk'ün, Cumhurbaşkanı seçilmesi nedeniyle kendisini kutlayan Halife Abdülmecit Efendi'ye cevap telgrafı: "Türkiye Cumhuriyeti hakkında hayırlı temennilerinize teşekkür ederim."
1922 - Saltanatın (Padişahlığın) kaldırılması.
Gazi Mustafa Kemal'in teklif ve müdafaası üzerine T.B.M.M.'nin saltanatın kaldırılmasına karar vermesi.
Hilâfet ve Saltanat'ın birbirinden ayrılarak Saltanat'ın kaldırılması kararı.
Bu karar Vahdettin'e, Yıldız Sarayı'nda Refet Paşa tarafından tebliğ edilmiştir.
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "...Millet mukadderatını doğrudan doğruya eline aldı ve millî saltanat ve egemenliğini bir şahısta değil, bütün fertleri tarafından seçilmiş vekillerden oluşan bir Meclis-i Âli'de temsil etti. İşte o Meclis, Meclis-i Âlinizdir; Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir. Milletin saltanat ve egemenlik makamı, yalnız ve ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi'dir!"
Mustafa Kemal yapmış olduğu konuşmada, Vahdettin'i "alçak ve cellat" olarak nitelendirerek, "saltanat kuvvetle alınır, şimdi de Türk milleti hakimiyet ve saltanatını isyan ederek kendi eline bilfiil almıştır" dedi. Saltanatın kaldırılmasını öngören kanun şiddetli alkışlar arasında kabul edildi.
Türk Jandarma birlikleri, Çanakkale Boğazı bölgesinde ve diğer yerlerde yeni durumlarını aldılar.
Altıyüzyıllık saltanat kaldırıldı.
Kurtuluş Savaşı'nın ilk yıllarında kurulan (23 Nisan 1920) Türkiye Büyük Millet Meclisi, halktan kopuk Osmanlı yönetiminin yanında, halkın içinden seçilen temsilcileriyle "halk iradesi"nin gerçek temsilcisi olmuş, iyice eskimiş ve yıpranmış kişisel saltanatsa, TBMM'yi, yani ulusun egemenliğini tanımamasının yanı sıra, Sevr Antlaşması'nı imzalamış, düşmanla işbirliği yapıp, çıkarttığı ayaklanmalarla Ulusal Kurtuluş Savaşı'nı engellemeye çalışmıştı. 23 Nisan 1920'den başlayarak ulusal egemenliğe dayalı devletin kurulmasıyla kişisel saltanata kalkmış gözüyle bakan Mustafa Kemal, İtilaf Devletleri'nin Lozan Barış Konferansı'na Ankara Hükümetinin yanı sıra Osmanlı Hükümeti temsilcileri de çağırmaları üstüne, 1 Kasım 1922'de TBMM'de yaptığı konuşmada ulus akla aykıı olduğunu belirterek,saltanatın kaldırılmasını istedi. Milletvekillerinin ateşli konuşmalarla Atatürk'ü desteklemelerinden sonra, saltanatın İstanbul'un işgal tarihinden (16 Mart 1920) başlayarak kalkmış olduğu oybirliğiyle kabul edildi. Saltanatın kaldırılmasıyla son padişah VI. Mehmed Vahdettin de, 17 Kasım günü İngiliz Komutanlığına başvurarak, bir İngiliz zırhlısıyla İstanbul'dan ayrıldı.
1922 - The Sultanate is abolished.
The Grand National Assembly accepts Gazi Mustafa Kemal's proposal to abolish the Sultanate (however the caliphate remains).
1921 - İnebolu'da 23 Ekim 1921 anlaşmasına göre Türklerle İngilizler arasında tutsak değişimi.
Malta'dan İngiliz gemisiyle getirilen 59 Türk, Anadolu'daki 4 İngilizle İnebolu'da değiş-tokuş edildi. Malta'dan getirilen Türkler arasında Kara Vasıf, Mithat Şükrü (Bleda), Rauf Bey (Orbay), Celal Nuri Bey (İleri) gibi isimler de var.
Türk davasını destekleyen Pierre Loti'ye Meclis adına armağan gönderilmesi kararı alındı.
1920 - Ankara'daki "Zabit Namzetleri Talimgahı" ilk mezunlarını verdi.
Atatürk'ün, subay yetiştirmek üzere Ankara'da açılan "Zabit Namzetleri Talimgâhı"nın ilk mezunlarını vermesi münasebetiyle yapılan törende konuşması: "Ordumuz, hayat ve haysiyet mücadelesinde milletin ve milletin amaçlarının yegâne dayanağıdır"
Atatürk'ün, "Zabit Namzetleri Talimgahının ilk mezunlarını vermesi nedeniyle Okul'un hatıra defterine yazdıkları: "Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, ya bağımsızlık ya ölüm andıyla yetişen ilk bağımsızlık subaylarının ordu ve milletimize takdim ve emanet olunduğunu görmekle bahtiyardır!"
1919 - Maraş'ta İngilizlerin işgali, Fransızlara devretmesi.
1918 - Yıldırım Orduları Grup Komutanı Mustafa Kemal Adana'da.
1918 - Ateşkese rağmen Irak'taki İngiliz orduları komutan Marshall, emrindeki birliklere Musul'un işgal edilmesi emrini verdi.
İttihat ve Terakki'nin son kongresi başladı.
İstanbul'da Mustafa Kemal'in de ortak olup, yazı yazacağı Minber gazetesi yayına başladı.
Mondros'tan dönen Osmanlı murahha heyeti başkanı, Rauf (Orbay) Bey'in, gazetecilere demeci:
"... Yaptığımız mütareke umduğumuzun üstündedir. Devletin bağımsızlığı, saltanatın hukuku, milletin onuru tümüyle kurtarılmıştır."
İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin son kongresinin toplanması.
Sırplar'ın Belgrad'a girmesi.
Avusturyalılar'ın Padova ateşkesi.
Polonyalılar'ın bağımsızlık ilanı.
Wilhelm II. 'nin tahttan çekilmesi.
Mezieres ve Charleville'nin geri alınması.
Rethondos ateşkesi.
Rusya'nın Brest-Litovsk anlaşmasını reddetmesi.
Avusturyalılar'ın Almanyaya'ya bağlı bir cumhuriyet ilan etmeleri.
Doğu Afrika'nın teslim olması.
Fransızlar'ın Metz'e girmesi, Petain'in Fransa mareşali olması.
Alman donanmasının gözaltında tutulmak üzere İngiliz sularına getirilmesi.
Fransızlar'ın Strasbourg'a girmesi.
1916 - Allied offensive on the Salonika Front.
1914 - Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na katılması.Rusya Türkiye'ye savaş açtı.
Fransa ve İngiltere Türkiye'ye savaş açtı.
Rus ordusunun Doğu sınırımızı geçmesi.
İngilizler'in Basra'yı almaları. İngiliz donanmasının Akabe'yi (Basra) topa tutması.
İngiliz-Fransız donanmasının Çanakkale'nin dış tabyalarını bombardımanlamaları.
Coronel Deniz Savaşı.
Japonlar ve İngilizler'in Çingdao'yu Almanlar'dan alması.
Cihad-ı Ekber ilanı.
Rus donanmasının Trabzon'u bombardımanı.
1914 - Russia declares war on the Ottoman Empire.
The first Australian and New Zealand contingent sails from Albany, Western Australia, bound for Egypt. Only one in four of those who sailed in the first convoy would return un-wounded at the end of the First World War.
1910 - Atatürk'ün, 3. Ordu Subay Talimgahı Komutanlığı'ndan tekrar 3. Ordu Karargâhı'na atanması. [Kocatürk]
|
