1937 - Atatürk'ün, Elazığ'dan hareketle saat 15.30'da Narlı istasyonuna gelişi, trenden inerek istasyondaki halkla sohbeti ve Adana'ya hareketi.
Dersim Ayaklanması bastırıldı.
1936 - Atatürk'ün, Çankaya'da Alman İktisat Bakanı Dr. Schacht'ı kabulü.
Filyos-Çatalağzı demiryolu hattı işletmeye açıldı.
1933 - Darülfünun'un yerini alan "İstanbul Üniversitesi" ilk defa öğretime açıldı.
1930 - Atatürk'ün, Ankara'dan Kayseri'ye gelişi, şehirde Belediye'yi, Komutanlığı, Cumhuriyet Halk Partisi'ni ve Lise'yi ziyareti.
1927 - Ankara Telsizi (radyosu) yayına başladı.
1922 - Abdülmecit Efendi'nin, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla halife seçilmesi. Kaçan Vahdettin'in yerine Meclis'te yapılan oylama sonucunda Abdülmecid Efendi halife olarak seçildi.
Uzunköprü ve Şarköy'ün kurtuluşu.
Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda, yeni halife seçilmesi ve halifenin yetkileri konusunda ileri sürülen bazı iddialara cevabı: "...Türkiye halkının kayıtsız şartsız egemenliğine sahip olduğunu bir defa daha ve kesinlikle tekrar ediyorum. Egemenlik, hiçbir mana, hiçbir şekil ve hiçbir renkte ve belirtide iştirak kabul etmez. Unvanı halife olsun, ne olursa olsun, hiç kimse bu milletin mukadderatına ortak olamaz." [Kocatürk]
Atatürk'ün, İstanbul'da bulunan Refet Paşa'ya halifenin durumu hakkında direktifleri: "Abdülmecit Efendi, "Halife-i Müslimîn" unvanını kullanacaktır. Bu unvana, başka sıfat ve kelime ilâve edilmeyecektir. Âlem-i İslâm'a duyurulmak üzere yayımlayacağı bildirgede Türkiye Devleti'nin ve Büyük Millet Meclisi'nin ve Hükûmeti'nin hususî niteliği ve idare şeklinin, Türkiye halkı ve bütün İslâm âlemi için en faydalı ve en uygun olduğu anılacak ve belirtilecektir."
1920 - Ermenistan'la Ateşkes Anlaşması imzalandı.
T.B.M.M., Emperyalizme karşı bildirisini (beyanname) yayınladı.
1919 - Atatürk'ün, Heyet-i Temsiliye üyeleri ile bir kısım komutanların müşterek toplantısının üçüncü birleşiminde söyledikleri: "Millî Meclis İstanbul'da toplanacağına göre Mebusan Meclisi'nde, millet ve memleketin haklarını tüzük ve bildirilerimizdeki temel ilkelere uygun bir tarzda savunabilmek için bir grup oluşturmamız gerekiyor."
1918 - Atatürk'ün, Meclis-i Mebusan'ın kapatılacağı söylentileri üzerine Vakit gazetesi muhabiri Ahmet Emin (Yalman) Bey'e demeci: "...Her halde millet ve memleketimizin pek ziyade muhtaç olduğu barışı gerçekleştirecek hükümetin bugünkü Meclis-i Mebusan'ımıza dayanması bir zorunluk olmaktadır."
1917 - Atatürk'ün, Enver Paşa'nın 16.11.1917 tarihli telgrafına cevabı: "Beraberimde bir kurmay subayı aldığım hakkındaki ifade doğru değildir. Ben yalnız yaverlerimi beraber aldım."
1916 - Atatürk'ün, Bitlis'te Şeyh Küfrevî'nin türbesini ziyareti, bazı tarihî yerleri gezişi, daha sonra ikametgâhına dönüşü, akşam yemeğini Ali Fuat (Cebesoy) Bey'le beraber yemesi.
Atatürk'ün, İstanbul'da bulunan, annesi Zübeyde Hanım'dan mektup alışı.
1916 - Allied offensive on the Salonika Front.
1914 - Bahriye Nazırı Cemal Paşa'nın -nazırlık görevi üzerinde kalmak üzere- Suriye'de 4. Ordu Komutanlığı'na atanması.
1913 - Belkıs Şevket Hanım, tek motorlu üstü açık tayyareye binme cesareti gösteren ilk kadın oldu. Belkıs Hanım İstanbul üzerinde uçarken aşağı attığı kartlarda Osmanlı Mudafaa-i Hukuk-u Nisvan Derneği üyelerine selam yolluyordu.
(Müdafaa-i Hukuk-u Nisvan Cemiyeti -Osmanlı Kadınının Hakkını Savunma Derneği- 28 Mayıs 1913'te kuruldu).
Milli Mücadele döneminde kadınlar direnişte erkeklerden geri kalmayacaklarını gösterdiler. Gerçi savaş meydanlarında vuruşan yine erkeklerdi ama Türk kadınları gerek cephe gerisindeki destekleriyle ön safta yer aldılar. Ama bu dönem özellikle yurtiçinde ve yurtdışında ulusal direnişin kitlelere anlatılmasını sağlama ve kamuoyu desteğinin temini konusunda kadınların erkeklerden daha etkili olduğunu gösterdi. Nitekim Halide Edip içeride ve dışarıda Milli Mücadele'nin önderleri kadar tanınıyordu. Şu sözler Mustafa Kemal'in 1923'te Konyalı kadınlara hitabından: "Son senelerin hummalı fedakârlıklarla dolu mücadele hayatında milleti ölümden kurtararak bağımsızlığa götüren yolda her ferdin çalışması, gayreti gerekmiştir. Ama en fazla anılması ve şükran duyulması gereken himmet Anadolu kadınının ortaya koyduğu yüksek fedakârlıktır. Dünyanın hiçbir yerinde hiçbir milletinde Anadolu kadınından daha yüksek gayret gösteren kadınlardan bahsetmenin imkânı yoktur. Dünyada hiçbir milletin kadınları, biz Anadolu kadınlarından daha fazla çalıştık, milletimizi kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu kadını kadar hizmet ettik, diyemez."
|
