1938 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Başbakan Celâl Bayar'ı kabulü, hükümetçe hazırlanan 4 yıllık yeni ekonomik plân hakkında görüşmesi ve söyledikleri: "Bizim bu ve buna benzer işleri başarmamız için en çok üç sene süremiz vardır; ondan evvel de fırtına kopmaz demiyorum... Ne yapacaksak bu dar müddetin içine sıkıştırmaya bakmalıyız. Bütçe filân düşünmeye gerek yoktur; memleketin bütün kuvvet kaynaklarını seferber ederek bu işleri yapmak lâzımdır."
1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Keçiören ve Çubuk Barajı'na bir gezinti yapması, dönüşte Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne uğraması, daha sonra Marmara Köşkü'ne gelişi.
Atatürk'ün, İsmet İnönü ile beraber akşam trenle Ankara Çiftlik istasyonundan İstanbul'a hareketi.
Atatürk'ün, trenin hareketinden kısa bir süre sonra vagon salonunda İsmet İnönü ile yalnız görüşmesi: "..Mesai arkadaşlığımıza bir müddet ara vermemiz uygun olacaktır..." [Kocatürk]
1931 - İlk sesli Türk filmlerinin (İstanbul Sokaklarında, Kaçakçılar) seslendirme işlemlerini Paris'te tamamlayan Darülbedayi sanatçıları İstanbul'a döndü.
Atatürk'ün, "Vatandaş İçin Medenî Bilgiler" adlı iki ciltlik eser hakkında Başbakan İsmet (İnönü) Paşa'ya yazısı: "...Kitaplar yazılırken ve yazıldıktan sonra bizzat ilgilendim; bunların, yazılmalarında izlenen amaçlara hizmet edecek kıymet ve nitelikte olduklarını bilhassa kaydederim. Bundan başka bu kitapların memlekette yurttaşlara okutulması için ilgiyi artıracak her tedbirin kıymetli olacağı görüşündeyim."
1929 - Atatürk'ün, gece Ertuğrul yatı ile Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.
1928 - Atatürk'ün, Samsun'dan Amasya'ya gelişi, bir süre sonra Turhal yolu ile Tokat'a hareketi.
Atatürk'ün, Tokat'a gelişi ve geceyi burada geçirişi.
1927 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Lahey'den dönen Adalet Bakanı Mahmut Esat (Bozkurt) Bey'i kabulü.
Atatürk'ün Dolmabahçe Sarayı'nda Trakya bölgesini teftişten dönen Milli Savunma Bakanı Recep (Peker) Bey'i kabulü.
1924 - Atatürk'ün, Lâtife Hanımla beraber saat 14.30'da Hamidiye kruvazörü ile Rize'den Giresun'a hareketi.
Atatürk'ün, Rize'den ayrılırken, medreselerin açılmasını isteyen bir hoca heyetine bağırarak söyledikleri: "Mektep istemiyorsunuz; halbuki, millet, onu istiyor. Bırakınız, artık bu zavallı millet, bu memleket evlâdı yetişsin! Medreseler açılmayacaktır; millete mektep lâzımdır!"
Atatürk'ün, medreselerin tekrar açılması için kendisine dilekçe veren iki müftüye cevabı nedeniyle tebriklerini sunan İzmir Milletvekili Mahmut Esat (Bozkurt) Bey'e telgrafı: "Gezdiğim ve gördüğüm her yerde millet, cehalete ve taassuba harp ilânı halindedir. Uygarlık ve ilerleme yolunda bir an kaybetmeye izni yoktur. Paslı beyinlerin şuursuz sözleri, anide milletin müşterek ve müthiş feveranıyla bunalmaktadır. Bunu gözlerimle gördüm." [Kocatürk]
1922 - Batı Anadolu'nun Yunan Ordusundan tamamiyle temizlenmesi.
Atatürk'le görüşmek üzere İcra Vekilleri Heyeti Başkanı Rauf Bey ve Hariciye Vekili Yusuf Kemal Bey'in, hükûmet adına İzmir'e gitmeleri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı.
İstanbul'dan bir torpido ile İzmir'e gelen Fransız Yüksek Komiseri General Pellé'nin, Atatürk ile görüşmesi.
Atatürk'ün, "Chicago Tribune" muhabiri John Clayton'a İzmir'de demeci: "..Misak-ı Millîmizde sebat ediyoruz. Bütün Türk toprağında gerçek bağımsızlık istiyoruz. Bizim için artık kapitülâsyonlar mevcut değildir."
İstanbul'da İngiliz Orduları Başkomutanı General Harington'un, İngiltere Savunma Bakanlığı'na telgrafı: "Kararlı bir tutumla Mustafa Kemal Boğazları ve İstanbul'u ele geçirmekten caydırılabilir. Çanakkale mevzilerimizi durmadan güçlendiriyoruz. Donanmanın topları da bana epeyce yardım edecek(!)"
İngiliz Kabinesi'nin toplantısı ve bazı kararlar alması: "Akdeniz Orduları Başkomutanı, Mustafa Kemal'in Anadolu'dan Trakya'ya kuvvet geçirmesini önlemekle görevli olacaktır. Savunma Bakanlığı, General Harington'a takviye yetiştirmek için gerekli önlemleri alacaktır." [Kocatürk]
Atatürk'ün, İzmir'de sohbet esnasında İkdam gazetesi muhabiri Yakup Kadri (Karaosmanoğlu) Bey'e söyledikleri: "Milli Mücadelemizin bu safhası kapanmıştır. Şimdi ikinci safhasını açmamız gerekiyor!"
Batı Anadolu'nun Yunan Ordusundan tümüyle temizlenmesi.
İtilaf Devletleri'nin İstanbul ve Boğazlar çevresindeki işgal bölgelerinin tarafsızlığına uyulması hakkında TBMM hükümetine notası.
Erdek'in kurtuluşu.
1921 - Yunan birlikleri Eskişehir'e doğru çekilmeye başladı.
Atatürk'ün, Sakarya Zaferi'ni takiben cepheden Ankara'ya dönüşü.
Atatürk'ün, Sakarya Zaferi nedeniyle Batum halkının tebriklerini sunan Batum Başşehbenderi Aziz Samih (İlter) Bey'e teşekkür telgrafı.
1920 - Halkçılık programı mecliste okundu. Programa karşı eleştiriler yoğunlaştı.
7 bölgede en kısa sürede İstiklal Mahkemesi kurulması hakkında TBMM kararı.
Atatürk'ün, 13 Eylül 1920'de Meclis'e sunduğu "Halkçılık Programı'nın Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde okunması. (Bu program, incelenmek üzere özel bir komisyona gönderilmiş, daha sonra 20 Ocak 1921 tarihli ilk Anayasa bu programdan doğmuştur). [Kocatürk]
1919 - Atatürk'ün, vilâyetlere İstanbul hükümetinin demeçlerine inanılmaması gereğini hatırlatan genelgesi: "İktidar mevkiine meşru bir kabine geçinceye kadar İstanbul'la resmî ilişkiler kesilmiş bulunduğundan, oradan gelebilecek her türlü demecin gerçek dışı sayılacağı şüphesizdir."
1917 - Atatürk'ün, Halep'ten -İstanbul'da bulunan- Bahriye Nazırı ve 4. Ordu Komutanı Cemal Paşa'ya telgrafı: "7. Ordu hedefinin değişmesi, memleketin hayatına ilişkin araştırma ve incelemeye değer yeniden bazı hususların söz konusu olmasını gerektirmiş bulunuyor. Yolculuk esnasındaki görüşmemizde aynı fikirde olduğumuz gerçeklerin savunulmasında gerek görürseniz görüşlerimi bildirmeye hazırım." (Belgede tarih bulunmamaktadır; olayların seyri söz konusu telgraf tarihinin, muhtemelen 17 ya da 18 Eylül 1917 olmasını gerektirmektedir). [Kocatürk]
1916 - Allied offensive on the Salonika Front.
1915 - Almanlar'ın Vilna'yı alması.
Champagne ve Artois'de ikinci Fransız saldırısı.
1910 - Mustafa Kemal, Fransa'da yapılan Pikardi manevralarına Türk Ordusu temsilcisi olarak katıldı.
|
