Akrilamid Tehlikesine Dikkat By: Gezginturk Date: 22 Eylül 2023, 13:33:58
Çeşitli pişirme yöntemlerinin hayatımıza dahil olmasıyla ve gıda güvenliğine yönelik bilinçlenmenin artmasıyla beraber sağlık otoriteleri tarafından "akrilamid" adındaki bir madde hakkında sık sık uyarılar gelmeye başladı.
Peki nedir bu akrilamid, nerede ve nasıl oluşur, potansiyel sağlık riskleri nelerdir ve akrilamide karşı ne gibi önlemler alabiliriz?
Öncelikle akrilamid her gıdanın pişirilmesi esnasında oluşmaz. Kahve, patates, unlu mamüller, şeker oranı yüksek gıdalar ve
asparajin adı verilen amino asidi içeren gıdalarda doğru pişirme koşulları sağlanmadığında oluşabilen bir kimyasal maddedir.
Bu gibi gıdaların pişirme yöntemleri için kızartma, kavurma, fırınlama gibi usuller tercih edildiğinde ve bu usuller yüksek ısıda uygulandığında akrilamid oluşma ihtimali vardır.
Akrilamid, gıdaların ambalajından, tarım ilacı ve gübrelerden gelmez; tamamen pişirme esnasında gıdadaki şekerin ve asparajinin bozunmaya uğramasıyla oluşur. Yani akrilamid oluşumuna biz sebebiyet veririz.
Hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde çok yüksek dozda akrilamide maruz bırakılan hayvanlarda kanserleşme gözlenmiştir. Ortak Gıda ve Tarım Örgütü/Dünya Sağlık Örgütü Gıda Katkı Maddeleri Uzman Komitesi 2010 yılında akrilamidin insan sağlığı için bir sorun olduğu kanaatine vararak insan sağlığı hakkında daha fazla tıbbi çalışma yapılmasını önerdi.
Akrilamid oluşumuna engel olmak için kaynatma ve buharda pişirme yöntemleri tercih edilmelidir. Bu pişirme yöntemlerinin akrilamid oluşumuna neden olduğuna dair şu ana kadar herhangi bir bulgu elde edilememiştir.
Akrilamid; süt, et ve balık ürünlerinde çoğunlukla hiç oluşmaz. Ancak çok yüksek ısıda pişirme sonucunda çok düşük oranlarda oluştuğuna dair bazı bulgular vardır.
Akrilamide karşı korunmanın bilinen en iyi yolu, uygun pişirme yöntemleri ile düşük ısı kullanımıdır.