Full Version: Hitit Tanrıları Teşub ve Kumarbi
Pages: 1
Hitit Tanrıları Teşub ve Kumarbi By: Kerem Date: 24 Aralık 2022, 00:27:35
Teşub ve Kumarbi
Bütün kadim Yakındoğu'da olduğu gibi, Hititler de dünyanın tanrılarca yaratıldığına inanırdı. Antikçağ kaynaklarında bile bin Hitit tanrısının varlığından söz edilir. Anadolu'dan Suriye ve Mezopotamya'ya ka dar uzanan Hitit imparatorluğu'nda hava tanrısı Teşub'a ulu tanrı olarak tapılırdı. Teşub tarım açısından özel bir önem taşırdı; kozmik düzenin ve kraliyetin koruyucusu sayılırdı. Sıklıkla bir boğanın sırtında veya boğalarca çekilen bir arabanın içinde tasvir edilirdi.
Teşub'un Yılan İlluyanka'yla Boğuşması
Teşub ve yılan İlluyanka hem boğuşur, hem de birbirlerini tamamlar. Her ikisi de yılın bir bölümünü temsil eder: Yılan kış dönemine, hava tanrısı ise ekin zamanına denk düşer. Efsanenin bir versiyonunda yılanın hava tanrısını alt etmenin eşiğine kadar geldiği ama daha sonra Teşub'un insanlardan ve tanrılardan yardım gördüğü belirtilir. Büyük toprak tanrıçasının verdiği muhteşem bir şölende İlluyanka ve hısımları o kadar çok içki içer ki, oradaki insanlardan biri yılanları kıstırarak hava tanrısını kurtarmayı başarır. Bu adam yardımının karşılığı olarak tanrıçayla bir gece yatma şerefine ermeyi diler. Ama ailesinin yanına dönmek isteyince, tanrıça tarafından öldürülür. Başka bir versiyonda, İlluyanka önce Teşub'un gözlerini ve yüreğini çalar. Daha sonra Teşub oğlunun bunları geri getirmesiyle, yılanı yenmeyi başarır.
Telipinu'yu Arayış
Bitki tanrısı Telipinu bir gün kayıplara karışır. Büyük ve küçük bütün tanrılar onu arar ama çabaları sonuçsuz kalır. Sonunda bir arı uyuklamakta olan tanrıyı bulur ve onu sokarak uyandırır. Telipinu'nun öfkesinin dinmesinden sonra, koyun postundan yapılmış bir çuval (iason ve altın post hikayesini çağrıştıran bir motif) bir meşe ağacına asılır. Çuvalın içine yeni yılda bereket, uzun ömür ve zürriyet için okunmuş dualar konulur.
Kumarbi ve An
Babil, Hitit ve Yunan mitolojileri birbirinden beslenerek gelişen ve birbirinin yerini alan tanrı kuşaklarını barındırır. Hitit efsanesinin merkezinde, tahıl tanrısı Kumarbi'nin önceli An'ı iğdiş etmesi yer alır. Daha sonra Kumarbi'nin An'dan aldığı spermle, Dide Nehri ve Teşub gibi birçok şey ortaya çıkar. Teşub zamanla öne çıkarak Kumarbi'yi iktidardan düşürür.
Alinti
Teşub ve Kumarbi
Bütün kadim Yakındoğu'da olduğu gibi, Hititler de dünyanın tanrılarca yaratıldığına inanırdı. Antikçağ kaynaklarında bile bin Hitit tanrısının varlığından söz edilir. Anadolu'dan Suriye ve Mezopotamya'ya ka dar uzanan Hitit imparatorluğu'nda hava tanrısı Teşub'a ulu tanrı olarak tapılırdı. Teşub tarım açısından özel bir önem taşırdı; kozmik düzenin ve kraliyetin koruyucusu sayılırdı. Sıklıkla bir boğanın sırtında veya boğalarca çekilen bir arabanın içinde tasvir edilirdi.
- Hitit panteonunda Teşub fırtınaların ulu tanrısıydı.
- Tanrıların babası Kumarbi bir tahıl ilahıydı.
- Hititler sayısız doğa tanrısına da tapardı.
- İnanışa göre Teşub kendisini yaratan Kumarbi'nin yerine geçmişti.
- Teşub'un simgesi şimşek okuydu; sıklıkla boğalarla birlikte tasvir edilirdi.
Teşub'un Yılan İlluyanka'yla Boğuşması
Teşub ve yılan İlluyanka hem boğuşur, hem de birbirlerini tamamlar. Her ikisi de yılın bir bölümünü temsil eder: Yılan kış dönemine, hava tanrısı ise ekin zamanına denk düşer. Efsanenin bir versiyonunda yılanın hava tanrısını alt etmenin eşiğine kadar geldiği ama daha sonra Teşub'un insanlardan ve tanrılardan yardım gördüğü belirtilir. Büyük toprak tanrıçasının verdiği muhteşem bir şölende İlluyanka ve hısımları o kadar çok içki içer ki, oradaki insanlardan biri yılanları kıstırarak hava tanrısını kurtarmayı başarır. Bu adam yardımının karşılığı olarak tanrıçayla bir gece yatma şerefine ermeyi diler. Ama ailesinin yanına dönmek isteyince, tanrıça tarafından öldürülür. Başka bir versiyonda, İlluyanka önce Teşub'un gözlerini ve yüreğini çalar. Daha sonra Teşub oğlunun bunları geri getirmesiyle, yılanı yenmeyi başarır.
Telipinu'yu Arayış
Bitki tanrısı Telipinu bir gün kayıplara karışır. Büyük ve küçük bütün tanrılar onu arar ama çabaları sonuçsuz kalır. Sonunda bir arı uyuklamakta olan tanrıyı bulur ve onu sokarak uyandırır. Telipinu'nun öfkesinin dinmesinden sonra, koyun postundan yapılmış bir çuval (iason ve altın post hikayesini çağrıştıran bir motif) bir meşe ağacına asılır. Çuvalın içine yeni yılda bereket, uzun ömür ve zürriyet için okunmuş dualar konulur.
Kumarbi ve An
Babil, Hitit ve Yunan mitolojileri birbirinden beslenerek gelişen ve birbirinin yerini alan tanrı kuşaklarını barındırır. Hitit efsanesinin merkezinde, tahıl tanrısı Kumarbi'nin önceli An'ı iğdiş etmesi yer alır. Daha sonra Kumarbi'nin An'dan aldığı spermle, Dide Nehri ve Teşub gibi birçok şey ortaya çıkar. Teşub zamanla öne çıkarak Kumarbi'yi iktidardan düşürür.
Alinti