Dünyanın En Büyük ve En Uzun Nehirleri By: Kerem Date: 08 Aralık 2022, 00:46:16
Dünyamızda var olan en büyük armağanlardan birisi de nehirlerdir. Birçok balık türünü ve canlıyı bünyesinde bulunduran nehirler, aynı zamanda içme suyu kaynağı olmakta ve tarımsal faaliyetlerde önemli rol oynamaktadır. Ülkemiz de bulunduğu coğrafya bakımından birçok nehri barındırır. Peki dünyanın en büyük ve en uzun nehirleri hangileridir?
İşte insanların en büyük kaynaklarından olan dünyanın en büyük nehirleri;
1. Nil Nehri
Güneyden kuzeye doğru uzanan Nil Nehri, Afrika Kıtası'nın üçte birini kaplamaktadır. Nil Nehri, 6640 kilometrelik uzunluğu ile dünyanın en uzun, 3.200.000 km2 su alma alanı ile dünyanın üçüncü büyük nehridir. Başlangıçta Beyaz Nil (esas kol) ve Mavi Nil olarak iki ana kol halinde doğan Nil Nehri, su alma havzasında bir grup göl bulundurur. Bu göllerden birisi olan Victoria gölü ise dünyanın en büyük ikinci gölüdür. Nil Nehri; Mısır topraklarında sadece Mısır'a değil, aynı zamanda kültür ve medeniyetin görkemli tarihine de hayat verdiği için "yaşamın nehri" olarak adlandırılır. Tanzanya, Burundi, Ruanda, Kongo Kinşasa, Kenya, Uganda, Etiyopya, Güney Sudan, Eritre, Sudan ve Mısır olmak üzere Nil Nehri'nin havzasında 11 ülke yer almaktadır. Ayrıca dünyanın üçüncü büyük boşaltma bölgesine (Amazon ve Kongo'dan sonra) sahip olan nehir, 2830 m3s su boşaltmaktadır. Nil üzerinde gerçekleştirilen turlar, özellikle lüks yolculukları sevenler için büyük bir değerdir.
2. Amazon Nehri
Atlas Okyanusuna dökülen 6275 km uzunluğunda büyük bir nehir olan Amazon Nehri, Güney Amerika'da And Dağlarından doğmaktadır. Havzası 5.318.100 kilometrekare olan Amazon Nehri, suyunun çokluğu ve havzasının genişliği bakımından dünya nehirlerinin en büyüğü, uzunluğu bakımından ise ikinci en büyük nehridir. 6,400 km uzunluğundaki Amazon'un taşıdığı su miktarı Mississippi, Nil, ve Yangtze Nehirlerinin taşıdıkları suların toplamından fazladır. Ayrıca Amazon Nehri'nin havzası, dünyadaki en büyük yağmur ormanlarının da bulunduğu yerdir. Bu havza, yaklaşık olarak sekiz bitişik Amerika Birleşik Devletleri'nin büyüklüğü; Güney Amerika kıtasının yüzde 40'ını kapsamaktadır. Amazon Nehri; Brezilya, Peru, Kolombiya, Venezuela, Ekvator, Bolivya, Guyana, Surinam ve Fransız Guyanası olmak üzere 9 ülkeye ait toprakları kapsar.
3. Mississippi Nehri
Çok büyük bir kısmı ABD (%98.5) ve birazı da Kanada sınırları içinde bulunan Mississippi Nehri, Kuzey Amerika'nın en uzun nehridir. Kaynağından ağzına kadar olan uzunluğu 7.200 kilometre olan nehir, Minnesota devletinde yer alır. Kızılderili dilinde "büyük ırmak" demek olan Mississippi Nehri, dünyanın en büyük 3.nehridir. Kaynağını Minnesota eyaletinde bulunan İtasca Gölü'nden alan Mississippi Nehri 6000 kilometre yol kat ederek Atlas okyanusunda bulunan Meksika Körfezine dökülür. Çok büyük bir kısmı ABD (%98,5)' de kalan nehrin geri kalan kısmı da Kanada'da yer alır. Nehrin 250 adet kolu bulunmakta ve bu kollardan 40-50′nin üzerinde taşımacılık yapıldığı bilinmektedir. Bazı kaynaklarda dünyanın en uzun 3. Nehri olarak Çin'de bulunan Yangtze nehri de gösterilmektedir.
4. Yangtze Nehri
Yangtze Nehri, dünyanın Amazon, Nil ve Mississippi'den sonra en büyük 4. nehridir. Bazı kaynaklara göre dünyanın en uzun 3. Nehri olarak gösterilse de rakamsal olarak bakıldığında 4. Sırada yer aldığı görülmektedir. Çin'in en büyük ırmağı ve en önemli iç suyolu olan Yangtze Nehri, 5.520 kilometre uzunluğundadır ve beslenme havzasının genişliği 2.000.000 km2 kadardır. Güneydoğu yönünde akarak Tibet ve Seçvan sınırında, dünyanın en derin, en dik boğazlarından geçen Yangtze Nehri, Yunnan Platosu'nda asıl Çin'e girer oradan Şanghay yakınında Doğu Çin Denizi'ne dökülür. Başlıca kolları, Yalung, Min, Chialing, Han ve Wu'dur.
5. Obi Nehri
Suladığı havza olarak, Asya'nın en büyük nehri olan Obi, uzunluk bakımından Asya kıtasının ikinci uzun nehridir. 5300 km uzunluğunda olan Obi Nehri, dünyanın beşinci büyük nehridir. Altay dağlarından çıktıktan sonra kuzeybatıya doğru akan Obi Nehri, Samarov yakınlarında en büyük kolu olan İrtiş'le birleşir. Sulama ve daha çok elektrik enerjisi elde etmede kullanılan nehir, Kuzey Buz Denizi'ne dökülmektedir. Obi'nin İrtiş'le birleştiği yerin güneyinde Vasuiga bataklıkları uzanır. Bu bataklıklar 250.000 km2lik bir alanı kaplar.
6. Huang Ho Nehri (Sarı Nehir)
Çin'in Yangtze'den sonra ikinci, ve dünyanın en uzun altıncı nehri olan Sarı Nehir, Sarı Irmak, Huangho ya da Altın Nehir olarak bilinen Huang Ho Nehri'nin uzunluğu 5.464 kilometredir. Çin medeniyetinin beşiği olarak bilinen bu nehir, Çin'in batısından Bohai Denizi'ne doğru akar. Havzası kuzey Çin'in en eski uygarlıklarının doğum yeri olan Huang Ho Nehri, bölgelerde tabanın dolması sonucu sık sık meydana gelen sellerin de sebebidir. Adını çığırının üst bölümlerindeki yüksek çamur oranına borçludur.
7. Yenisey Nehri
70 metre derinliğe ulaşan Yenisey Nehri, Rusya'nın en derin nehiri olarak bilinmektedir. Sibirya'nın büyük bir bölümünü suyla buluşturarak Kara Denizi'ne dökülen Yenisey Nehri, aynı zamanda Asya'nın en uzun ırmağı olma özelliğini taşımaktadır. 2.700.000 km² havza alanına sahip olan Yenisey Nehri, 3.487 kilometre uzunluğuyla dünyanın yedinci büyük nehridir. Arktik Okyanusu'na boşalan bu nehir, birçok Türk ve Moğol devletinin bu nehrin kenarlarında kurulmasından dolayı da Türkler açısından tarihi önem teşkil etmektedir. Yenisey kelimesinin Türki veya Tunguz dilleri kökenli olduğu düşünülmektedir.
8. Parana Nehri
Parana Nehri, Güney Amerika'da Amazon Nehri'nden sonra ikinci en büyük akarsudur. Yaklaşık 2,8 milyon km²'lik su toplama alanıyla Parana Nehri, Brezilya'nın güneydoğu kesiminin büyük bir bölümünü, Paraguay'ı ve Arjantin'in kuzey kesimini kapsamaktadır. Orta Amerika'nın üç ülkesini birleştiren nehir, aynı anda üç ülkeyi beraber gözetleyebilme imkanı sağlar. Uruguay Nehri'yle birleştikten sonra Rio de la Plata Halici'nden Atlas Okyanusu'na dökülen Parana Nehri, 4.880 kilometre uzunluğundadır.
9. Kongo Nehri
Orta Batı Afrika'nın en uzun nehri olan Kongo Nehri, 4.700 km uzunluk ile Afrika'nın Nil'den sonra en uzun ikinci nehridir. Amazon'ndan sonra dünyanın 2. en büyük yağmur ormanını besleyen bu nehir, 230 metreye ulaşan derinliğe sahiptir. Afrika'nın tam ortasında bir orak çizerek, iki kez Ekvator çizgisini kesen Kongo Nehri, Atlas Okyanusu'na boşalmaktadır. Bu görkemli akarsu iki komşu başkenti birbirinden ayırmaktadır.
Dünya üzerinde görülmesi gereken sıra dışı 9 nehir için buraya tıklayabilirsiniz.
10. Amur Nehri
Doğu Asya'daki büyük nehirlerden ikincisi olan Amur Nehri, Kara Ejder olarak da bilinmektedir. 4.486 kilometre uzunluğa ve 1.843.000 kilometrekare havzaya sahip bu nehir, Şilka ve Argun adındaki iki nehir kolunun birleşmesi ile meydana gelmiştir. Amur Nehri, Japon Denizi ile Obiotsk Denizlerini birleştiren Tatar Boğazında Büyük Okyanusa dökülür. Yıllık ortalama debisi saniyede 10.900 metreküp olan görkemli nehir, Sibirya'dan esen soğuk rüzgarlar yüzünden senenin altı ayında buzlarla kaplıdır.
11. Rio De Plata Nehirleri
290 kilometre uzunluğa ve 3.170.000 km² havza alanına sahip olan Rio De Plata Nehirleri, Güney Amerika nehirleri Rio Paraná ve Rio Uruguay'ın beraber oluşturdukları bir nehirdir. 220 kilometreye varan genişliğindeki bu nehir, Atlas Okyanusu'na açılan nehir ağzını oluşturur.