5 Ekim Atatürk Günlüğü By: Asrevya Date: 28 Mart 2022, 02:03:13
1938 - İsmet İnönü'nün, Atatürk'e mektubu: "Sevgili Atatürk! Muhterem Celâl Bayar bana sizin selâmınızı getirdi. Çok sevindim. Sizin bir an evvel sağlığınıza kavuşmanız yegâne ve samimî dileğimdir. İki mübarek ellerinizden, sevgili ve can verici yüzünüzden, doymadan binlerce öperim, sevgili Atatürk, büyük Atatürk, velinimetim Atatürk!"
Atatürk'ün, Makbule (Atadan), Afet (İnan) ve Sabiha Gökçen'i beraber kabulü.
1937 - Atatürk'ün, Çankaya'da Irak Dışişleri Bakanı Tevfik Essuveydi'yi kabulü.
1933 - Eskişehir Şeker Fabrikası'nın açılışı.
1932 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Türk Dil Kurultayı'nın son gün çalışmalarını izlemesi.
Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin düzenlediği Birinci Türk Dil Kurultayı İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda toplandı.
26 Eylûl - 5 Ekim 1932'de yapılan Birinci Türk Dili Kurultayı'nın çalışma programını Atatürk hazırlamıştı. (26 Eylül 1932 - "Dil Bayramı" ilk kez kutlandı).
Mustafa Kemal'in başkan olduğu kurultayda, Türkçe'nin eski bir dil oluşunun yanısıra diğer dünya dilleriyle ilişkisi üzerine 22 adet tebliğ sunuldu.
Gazi Mustafa Kemal, öğleden sonra Kurultay'ın son oturumunda hazır bulundular. Tüzük değişikliği ve program çalışmalarını izlediler. Seçimlerden önce salondan ayrıldılar. Kurultay kapandıktan sonra Boğaziçi'nde tekneyle bir gezinti yapıp 20.00'de Dolmabahçe Sarayı'na döndükten sonra Kurultay'da TDTC Umumî (Genel) Merkez Heyetine (Kuruluna) seçilen Başkan Sâmih Rifat (Horozcu), Genel Yazman (Umumi Kâtip) Ruşen Eşref (Ünaydın), Sayman (Muhasip) Besim (Atalay), Celâl Sahir (Erozan), Ahmet Cevat (Emre), Prof. Ragıp Hulûsi (Özdem), Hâmit Zübeyr (Koşay), Hasan Âli (Yücel) ve İbrahim Necmi (Dilmen) Beylerle Maarif Vekili Dr. Reşit Galip (Baydur) Beyi, ayrıca Kurultay düzenleme kurulundan Ali Canip (Yöntem) ve Ruşenî (Barkın) Beyleri kabul ettiler. Bu kabulde, Gazi'nin Merkez Heyeti üyelerini tebrik ettiği, başarılar dilediğini tahmin etmek güç olmasa gerek. Ayrıca, Kurultay'ın değerlendirilmesinin yapıldığını da bu tahmine ekleyebiliriz. Gazi, aynı gün, Kurultay'ın tamamlanması dolayısıyla Başbakan İsmet (İnönü) Bey'e bir telgraf göndererek; "Kurultay'ın değerli çalışmasından, yüksek duygular ortaya koymasından ne kadar sevindiğini" bildirmişlerdir. Telgrafta ayrıca Kurultay'ın kapanışında İsmet Bey'in adı geçince çok alkışlandığı da belirtilmiştir.
Kaynak: Türk Dil Kurumu Türk Dil Kurumu – Dilimiz Kimliğimizdir
1931 - Başbakan İsmet İnönü ile Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras'ın Yunanistan'ı ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.
1930 - Türkiye'nin de katıldığı Birinci Balkan Konferansı Atina'da başladı.
1927 - Atatürk'ün, Veteriner Kongresi'nin saygı ve bağlılık telgrafına teşekkürü.
1926 - İstanbul Boğazı'nda trenler için vapur seferleri başlatıldı.
1925 - İlk Cumhuriyet Altını İstanbul Darphanesinde basıldı. İlk para Mustafa Kemal Paşa'ya gönderildi.
1924 - Atatürk'ün, Sarıkamış'ta Türkocağı'nı, Hükümet Binası'nı ve Belediye'yi ziyareti, heyetleri kabulü, akşam Lâtife Hanım'la beraber Kurtuluş Savaşı ile ilgili bir piyesi seyretmesi.
1923 - İstanbul'un düşman işgalinden kurtuluşu.
5 Ekim 1923'te İstanbul'un Anadolu yakasına gelen Türk ordusu, 6 Ekim 1923 günü coşkun bir bayram havası içinde, sevinç gözyaşları arasında ve çiçek yağmuru altında İstanbul'a girdi.
1922 (3-11 Ekim) - Mudanya Konferansı görüşmeleri.
İsmet Paşa'nın, Mudanya Konferansı görüşmeleri hakkında Bursa'dan Atatürk'e geniş raporu.
Mustafa Kemal, Ankara'nın 'Onursal Hemşeriliğini' kabul etti:
Atatürk'ün, Ankara halkına, 2 Ekim 1922 günü teklif edilen Ankara Hemşeriliği'ni kabul ettiğine dair Belediye aracılığıyla yazısı: "...Sevgili milletimizin bütün bir düşmanlık âlemine karşı zaferle taçlandırdığı İstiklâl Mücadelesi Tarihi'nde Ankara adı en aziz bir yeri koruyacaktır. Büyük Millet Meclisi, sizin yiğitlik ortamınızda korkusuzca bağımsızlık mücadelesine devam edebilmiştir. Bu sebeple Ankaralı hemşerilerimin, vatanın kurtuluş mücadelesinde ayrı bir şeref hissesi vardır." [Kocatürk]
Atatürk'ün, beraberinde içişleri Bakanı Fethi (Okyar) Bey olduğu halde akşam Albay Mougin'i ziyareti.
1922 (3-11 October) - Mudanya Conference; armistice signed on October 11.
1920 - Venizelos'un, Lloyd George'a yazısı:
"...Türk hükümetinin Mustafa Kemal'i ortadan kaldıramayacağına kanaat getirdim. Sultan'ın daha fazla asker göndermesi milliyetçileri kuvvetlendiriyor. Mustafa Kemal'e karşı tedbir olarak:
1- "Bütün Türkleri İstanbul'dan atalım (!)"
2- "Karadeniz'de Pontus Rum Devleti'ni kuralım (!)"
1919 - Atatürk'ün, Balıkesir'de Kuva-yi Milliye Reisi Hacim Muhittin (Çarıklı) Bey'e telgrafı: "...Aydın vilâyetimizin mukaddes topraklarını kirleten Yunanlıları kesinlikle kovup uzaklaştıracağımıza kesin güvenimiz mevcuttur. Bu kanaatleri orada bulunan bütün, aynı millî imanı taşıyan kahraman arkadaşlarımıza iletmenizi."
1918 - Atatürk'ün gece Halep'e gelişi ve Baron Oteli'ne yerleşmesi.
Osmanlı Hükûmeti'nin ateşkes antlaşması isteği ile Amerika'ya başvurması (4 Ekim 1918'de Almanya, 5 Ekim 1918'de Avusturya-Macaristan da ateşkes isteğinde bulunmuştur).
1916 - Allied offensive on the Salonika Front.
1915 - Bulgaristan'ın savaşa girişi.
İlk Fransız birliklerinin Selanik'e girişi.
Avusturya ve Alman birliklerinin Belgrad'ı alması.
Bulgaristan'ın Sırbistan'a savaş açması.
Fransa'nın Bulgaristan'a savaş açması.
İtalya'nın ve Rusya'nın Bulgaristan'a savaş açması.
1911 - İtalyan kuvvetleri Gelibolu'yu işgal etti.
Mustafa Kemal, Tobruk'ta ve Derne'de, İtalyanlara karşı savunma ve oyalama savaşlarına katıldı.
Atatürk'ün, İstanbul'dan Selanik'te bulunan Salih (Bozok) Bey'e mektubu: "...Birinci Şube'ye devam ediyorum. Mümkünse annemi görüp müteselli et!" [Kocatürk]
1911 - Italians launch occupation attack on Tripoli (Libya).
Mustafa Kemal participates in defensive and diversionary battles against the Italians at Tobruk and Derna.
1908 - Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
Avusturya imparatorunun ilhak notasını imzalamasıyla Bosna-Hersek, Osmanlı toprağı olmaktan çıktı.