13 Şubat Atatürk Günlüğü By: Asrevya Date: 27 Mart 2022, 21:41:43
1937 - Atatürk'ün doğduğu evin anahtarlarının, Selanik Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğu'na teslimi. (Selanik T.C. Konsolosluğu Arşivi).
1935 - Atatürk'ün, akşamüzeri otomobille Süleymaniye yöresinde bir gezinti yapması, Beyoğlu yoluyla Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.
1934 - Atatürk'ün, akşam Anadolu Kulübü'ne gelişi, geç saatlerde Çankaya'ya dönüşü.
1931 - Atatürk'ün, Malatya'ya gelişi, şehirde ziyaretleri ve Türkocağı'nda konuşması: "...Bütün vatan bir demir kitle haline gelecektir. Demiryolları memleketin tüfekten, toptan daha önemli bir güvenlik silâhıdır. Demiryolları, Türk milletinin refah ve uygarlık yollarıdır!"
1925 - Doğu'da Genç ilçesine bağlı Piran'da Şeyh Sait ayaklanması başladı.
(Kesin olarak bastırılışı: 31 Mayıs)
Doğu'da Ergani'nin Piran köyünde, haklarında eşkıya oldukları için tutuklama kararı olan köylülerin jandarmaya teslim olmayıp, ateş açmaları üzerine Şeyh Sait Ayaklanması başladı.
İngilizler, Orta Doğu'daki zengin petrol yataklarını denetim altında tutmak için daha Birinci Dünya Savaşı yıllarından itibaren bazı faaliyetlerde bulunmuşlardı. Bunlardan biri de Güneydoğu Anadolu'da kendi himayelerinde bir devletin kurulmasıydı. Lozan Antlaşması'yla bu oyun bozuldu. Fakat İngilizler, emellerinden vazgeçmediler. Lozan'da halledilemeyen Musul sorununun görüşüldüğü sırada, cumhuriyet rejimine karşı olanları kullanarak Güneydoğu ve Doğu Anadolu illerinin bir kısmında etkili olan bir ayaklanma çıkarttılar. Şeyh Sait isimli kişinin başkanlığında çıkmış olan bu ayaklanmaya Şeyh Sait Ayaklanması adı verilmiştir.
Şeyh Sait Ayaklanması, Ergani ilçesine bağlı Piran köyünde başladı (13 Şubat 1925). Kısa sürede etrafa yayıldı. Muş, Elazığ ve Diyarbakır yöresinde etkili olan ayaklanmanın bastırılması için hemen tedbirler alındı, önce sıkıyönetim ilân edilerek olaylar yatıştırılmaya çalışıldı. Bu yeterli olmayınca Başbakan Fethi Bey istifa etti.
3 Mart 1925'te başbakan olan İsmet İnönü, ayaklanmanın bastırılması için hükümete geniş yetkiler veren Takrir-i Sükûn Kanunu'nu TBMM'den çıkardı. Diğer taraftan ordu birlikleri harekete geçirildi. Yapılan plânlı askerî harekât ile, isyancılar dağıtılıp, elebaşıları yakalandı. Suçlular İstiklâl Mahkemelerinde yargılandılar. Suçlu görülenler çeşitli cezalara çarptırıldılar. Yapılan soruşturmada isyancıların bir kısmının Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'na mensup oldukları belirlendi. Bunun üzerine parti 3 Haziran 1925'te kapatılarak, cumhuriyet rejimine yönelen önemli bir tehlike ortadan kaldırılmış oldu.
Kaynak: meb.gov.tr/belirligunler
1925 - Rebellion in southeastern provinces led by Şeyh Sait begins.
1924 - Atatürk'ün, akşam İsmet Paşa'ya beraber -harp oyunları nedeniyle- İzmir'e gelen komutanlar (Fevzi Paşa, Kâzım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa vb.)'ı istasyonda karşılaması ve komutanlarla beraber Göztepe'deki köşke dönüşü.
1923 - Atatürk'ün, İzmir'de Bölge Sanat Okulu'nu ziyareti ve okulun şeref defterine yazdıkları: "...Erişmeye mecbur bulunduğumuz düzeye, bugünkü kadar uzak kalışımızın önemli sebeplerinden biri, sanata ve sanatkârlığa lâyık olduğu derece önem verilmemiş olmasıdır."
1920 - Atatürk'ün, çalışma raporlarını sunan Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti'ne teşekkür yazısı: "Vatanın kurtuluşu uğrunda yapılan yüksek çalışmalarınızın yararlı olmasını ve bizlere büyük bir cesaret ümidi veren mücadelelerinizin art arda başarıya ulaşmasını temenni ederiz."
Atatürk'ün, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti şubelerine Maraş'taki Fransız ve Ermeni zulümlerini protesto etmelerini isteyen telgrafı: "...İnsanlık tarihinin sayfalarını lekeleyecek olan bu zulümlere süratle bir son verilmesi, hainane bir şekilde zorla girilen sevgili memleketimizden işgalin kaldırılması için büyük mitingler yapılmasıyla, ilgili Osmanlı makamlarına ve İstanbul'da bulunan tarafsız hükümetler elçilerine ve itilâf temsilcilerine, barış konferansına telgraflarla birbiri ardınca müracaatta bulunulması önemle rica olunur." [Kocatürk]
1914 - Atatürk'ün -Bulgar ordusundaki gelişmeler hakkında- Genelkurmay Başkanlığı'na sunduğu 6 Aralık 1913 tarihli raporuna ek raporu.