Full Version: Zelandiya Kayıp Kıtası Ayrıntılarla Haritalandı
Pages: 1
Zelandiya Kayıp Kıtası Ayrıntılarla Haritalandı By: KeReM @ Date: 02 Ocak 2021, 10:30:52
Dünyadaki kıta sayısını sorduğumuzda bir çok kişinin vereceği cevap yedidir, ya da yedi idi desek daha doğru olacaktır. Çünkü geçtiğimiz yıllarda bu bilgi geçerliliğini yitirdi. Dünyanın gizemli sekizinci kıtası çoğu geleneksel haritalarda görünmez; Bunun nedeni, kara kütlesinin neredeyse % 95'inin Pasifik Okyanusu'nun binlerce metre altına batmış olmasıdır.
Zelandiya veya Māori dilinde Te Riu-a-Māui , Avustralya'nın doğusunda, günümüz Yeni Zelanda'nın altında yaklaşık 5 milyon kilometre karelik bir alana yayılan bir kıta. Bilim insanları tamamına yakın su altındaki kıtayı 1990'lı yıllarda keşfetti, 2017'de de toprak parçasına resmen kıta unvanı verildi. Ancak su altında olması nedeniyle kıta üzerine az sayıda araştırma yapılabildi ve birçok özelliği gizemini korumaya devam etti.
Bir kıtanın kıta olarak adlandırılması için öncelikle su yüzeyinde yer alması gerektiğini düşünebilirsiniz ancak bu şart değil. Bilim insanları, bir kara parçasının kıta olarak kabul edilmesi için ilk aşamada bazı şartları karşılayıp karşılamadığına bakıyor. Kara parçasının, çevresine göre yükseltisinin daha fazla olması, kendine özgü jeolojik yapısının olması, sınırları iyi tanımlanabilir bir alan olması ve bölgedeki kıtasal kabuğun okyanusal kabuktan daha kalın olması bu şartlar arasında.
Zelandiya Nasıl Oluştu?
Zelandiya 85 milyon yıl önce ayrı bir kıta haline geldi. İncelen kabuğu sonrasında dalgaların altında kalarak battı. 50 milyon yıl önce Zelandiya'nın altına dalan Pasifik Levhası şimdi Yeni Zelanda olarak bildiğimiz kısmı su üstüne itti ve böylece bir yanardağlar zinciri yarattı.
Şimdilerde ise Yeni Zelanda hükümetine bağlı GNS Science adlı jeotehlike araştırma ve danışmanlık kurumu, "kayıp kıta" Zelandiya hakkında kamudaki farkındalığı, yayımladığı ayrıntılı bir dizi haritayla artırmayı hedefliyor.
Kayıp kıta Zelandiya'nın batimetrik haritası (GNS Science)
Yeni haritalar Zelandiya kıtasının batimetrisini yani okyanus tabanındaki şeklini ayrıca volkanik faaliyetlerle tektonik hareketlerin kıtayı milyonlarca yılda nasıl şekillendirdiğini ortaya koyuyor. Batimetrik harita için gereken verileriyse dünyadaki okyanus tabanının tamamını haritalandırmak amacıyla başlatılan küresel bir girişim olan Seabed2030 adlı proje tarafından sağlandı. Proje şu anda amacının yüzde 20'sini tamamlayabildi.
Kaynak: Lost continent of Zealandia mapped in unprecedented detail; https://www.livescience.com/
Zelandiya Kayıp Kıtası Ayrıntılarla Haritalandı
Dünyadaki kıta sayısını sorduğumuzda bir çok kişinin vereceği cevap yedidir, ya da yedi idi desek daha doğru olacaktır. Çünkü geçtiğimiz yıllarda bu bilgi geçerliliğini yitirdi. Dünyanın gizemli sekizinci kıtası çoğu geleneksel haritalarda görünmez; Bunun nedeni, kara kütlesinin neredeyse % 95'inin Pasifik Okyanusu'nun binlerce metre altına batmış olmasıdır.
Zelandiya veya Māori dilinde Te Riu-a-Māui , Avustralya'nın doğusunda, günümüz Yeni Zelanda'nın altında yaklaşık 5 milyon kilometre karelik bir alana yayılan bir kıta. Bilim insanları tamamına yakın su altındaki kıtayı 1990'lı yıllarda keşfetti, 2017'de de toprak parçasına resmen kıta unvanı verildi. Ancak su altında olması nedeniyle kıta üzerine az sayıda araştırma yapılabildi ve birçok özelliği gizemini korumaya devam etti.
Bir kıtanın kıta olarak adlandırılması için öncelikle su yüzeyinde yer alması gerektiğini düşünebilirsiniz ancak bu şart değil. Bilim insanları, bir kara parçasının kıta olarak kabul edilmesi için ilk aşamada bazı şartları karşılayıp karşılamadığına bakıyor. Kara parçasının, çevresine göre yükseltisinin daha fazla olması, kendine özgü jeolojik yapısının olması, sınırları iyi tanımlanabilir bir alan olması ve bölgedeki kıtasal kabuğun okyanusal kabuktan daha kalın olması bu şartlar arasında.
Zelandiya Nasıl Oluştu?
Zelandiya 85 milyon yıl önce ayrı bir kıta haline geldi. İncelen kabuğu sonrasında dalgaların altında kalarak battı. 50 milyon yıl önce Zelandiya'nın altına dalan Pasifik Levhası şimdi Yeni Zelanda olarak bildiğimiz kısmı su üstüne itti ve böylece bir yanardağlar zinciri yarattı.
Şimdilerde ise Yeni Zelanda hükümetine bağlı GNS Science adlı jeotehlike araştırma ve danışmanlık kurumu, "kayıp kıta" Zelandiya hakkında kamudaki farkındalığı, yayımladığı ayrıntılı bir dizi haritayla artırmayı hedefliyor.
Kayıp kıta Zelandiya'nın batimetrik haritası (GNS Science)
Yeni haritalar Zelandiya kıtasının batimetrisini yani okyanus tabanındaki şeklini ayrıca volkanik faaliyetlerle tektonik hareketlerin kıtayı milyonlarca yılda nasıl şekillendirdiğini ortaya koyuyor. Batimetrik harita için gereken verileriyse dünyadaki okyanus tabanının tamamını haritalandırmak amacıyla başlatılan küresel bir girişim olan Seabed2030 adlı proje tarafından sağlandı. Proje şu anda amacının yüzde 20'sini tamamlayabildi.
Kaynak: Lost continent of Zealandia mapped in unprecedented detail; https://www.livescience.com/